Biegi sztafetowe – wszystko co warto wiedzieć
Biegi sztafetowe to nie pojedyncze, nie podwójne, a poczwórne emocje! Właśnie z tylu zawodników lub zawodniczek składa się najczęściej drużyna biorąca udział w biegu. Od tej reguły są jednak wyjątki, dlatego w dzisiejszym wpisie bliżej przyjrzymy się temu rodzajowi zmagań sportowych.
Z tego artykułu dowiesz się:
Choć biegi sztafetowe kojarzą się przede wszystkim z lekkoatletyką, konkurencja jest powszechna również w innych dyscyplinach sportu. Pływanie, narciarstwo, łyżwiarstwo szybkie na torze krótkim, psie zaprzęgi, a nawet… zawody strażackie.
Na czym polegają biegi sztafetowe?
Biegi sztafetowe różnią się w zależności od dyscypliny, w której są rozgrywane. Można jednak wyróżnić elementy wspólne, które definiują sztafetę.
Po pierwsze – biorą w nich udział drużyny. Najczęściej są w nich czterej zawodnicy lub zawodniczki, a w niektórych przypadkach występują także sztafety mieszane.
Po drugie, każdy z zawodników biorących udział w rywalizacji ma do pokonania ten sam dystans (z kilkoma wyjątkami). Zmiany dokonywane są przez uczestników sztafety w trakcie biegu w specjalnej strefie.
Po trzecie, liczy się walka do końca. Nawet jeśli jeden z uczestników biegu sztafetowego nie popisze się w swoim występie, sytuacja nie jest stracona. O końcowym wyniku decyduje bowiem rezultat ostatniego z zawodników. To, na którym miejscu pojawi się na mecie określa pozycję całej sztafety.
Rodzaje biegów sztafetowych
Charakter biegów sztafetowych i uniwersalność ich zasad sprawia, że konkurencję spotkać można w różnego rodzaju dyscyplinach sportowych rozgrywanych w wodzie, na lądzie, śniegu czy lodzie. Rozróżnić można je też ze względu na to, czy rozgrywane są na międzynarodowych imprezach sportowych takich jak mistrzostwa świata i igrzyska olimpijskie, czy nie.
Sztafety w pływaniu
Do olimpijskich konkurencji w pływaniu zaliczają się trzy rodzaje biegów sztafetowych. W wodzie zawodnicy i zawodniczki rywalizują na dystansach 4 x 100 m i 4 x 200 m stylem dowolnym oraz 4 x 100 m stylem zmiennym.
Biegi na orientację
Sztafety w biegach na orientację różnią się od standardowych sztafet – udział w nich bierze najczęściej jedynie 3 zawodników. Nie dochodzi w nich również do zmian, a o wyniku decyduje czas, w którym wszyscy zawodnicy z drużyny pokonają swoje odcinki trasy.
Biegi narciarskie
Biegi sztafetowe odbywają się także na śniegu. Pierwszą z dyscyplin na białym puchu są biegi narciarskie. Kobiety rywalizują tu na dystansach 4 x 5 km, natomiast mężczyźni na dłuższym – 4 x 10 km.
Biathlon
Kolejną dyscypliną rozgrywaną na śniegu, w której występują biegi sztafetowe jest biathlon – połączenie biegów narciarskich i strzelectwa. W biathlonie rozgrywane są aż cztery konkurencje sztafetowe – kobiet, na dystansie 4 x 6 km z dwoma rundami strzelania w różnych pozycjach, mężczyzn na dystansie 4 x 7,5 km oraz mieszana, w której najpierw kobiety pokonują 6 km, a następnie mężczyźni 7,5 km. Czwartą z konkurencji jest pojedyncza sztafeta mieszana, w której drużynę tworzy jedna kobieta i jeden mężczyzna pokonujący łącznie odpowiednio 6 i 7,5 km.
Sztafety w łyżwiarstwie szybkim na krótkim torze
Rywalizować w biegach sztafetowych mogą także łyżwiarze ścigający się na krótkim torze. Zmagania odbywają się na kilku dystansach. W przypadku kobiet wynosi on 3000 metrów, a w przypadku mężczyzn – 3000 i 5000 metrów. Istnieje także konkurencja mieszana, w której drużyny muszą pokonać 2000 metrów.
Warto odnotować, że w odróżnieniu od innych dyscyplin, w łyżwiarstwie szybkim nie ma określonych dystansów, które mają do pokonania poszczególni zawodnicy w trakcie biegu. Zmiany można dokonywać w wybranych przez zawodników odstępach z dwoma zastrzeżeniami – każdy zawodnik musi pokonać minimum 1 pełne okrążenie toru i tylko 1 zmianę można dokonać na ostatnich trzech okrążeniach.
Inne ciekawe dyscypliny, w których rozgrywane są biegi sztafetowe
Zasady sztafetowe są tak proste, że poza sportami olimpijskimi spotkać można je również w innych dyscyplinach. Wśród przykładów można wymienić np. wyścigi psich zaprzęgów, biegi uliczne i zawody strażackie, w których konkurują ze sobą 7-osobowe drużyny na torze z przeszkodami.
Lekkoatletyczne biegi sztafetowe
Na koniec zostawiamy dyscyplinę, z którą biegi sztafetowe kojarzą się najbardziej – królową sportu, lekkoatletykę. To do wyników sztafet na otwartych i zamkniętych torach przykłada się najwięcej uwagi. To tutaj najbardziej widoczna jest charakterystyczna wymiana pałeczki w strefie zmian i to rekordy lekkoatletycznych sztafet zapadają najbardziej w pamięci.
Sztafeta 4 x 100 m
Jedną z dwóch rodzajów sztafet, w których zawodnicy rywalizują na międzynarodowych zawodach lekkoatletycznych (Mistrzostwach Świata, Europy i Igrzyskach Olimpijskich) jest sztafeta sprinterska na dystansie 100 metrów. Konkurencja ta rozgrywana jest zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn.
Udział najszybszych sportowców świata przekłada się na osiągane przez nich wyniki. Rekord świata ustanowiony w 2012 roku w Londynie przez jamajską drużynę, w której skład wchodził m. in. Usain Bolt – najszybszy człowiek na świecie – wynosił jedynie 36,84 sekund!
Niewiele więcej pokonanie tego dystansu zajęło rekordzistkom świata – amerykańskiej sztafecie, w której biegła Tianna Madison, Allyson Felix, Bianca Knight oraz Carmelita Jeter. Kobiety na Igrzyskach Olimpijskich w Londynie przebiegły dystans sztafety w czasie 40,82.
Medale olimpijskie Polaków w sztafecie 4 x 100 m
Niewiele osób pamięta, że Polacy zapisali się na kartach historii sportu zdobywając medale w biegach sztafetowych na dystansie 4 x 100 m. Ciężko zdecydować czy większy sukces osiągnęły panie, czy panowie – obie sztafety mogą pochwalić się dwoma medalami olimpijskimi.
Sztafeta kobiet w składzie Teresa Ciepły, Irena Kirszenstein-Szewińska, Halina Górecka, Ewa Kłobukowska zdobyła złoty medal na Igrzyskach Olimpijskich w 1964 roku. Cztery lata wcześniej sztafeta w składzie Teresa Ciepły, Barbara Janiszewska, Celina Jesionowska, Halina Górecka sięgnęła natomiast po brąz.
Męska sztafeta nie może pochwalić się złotym medalem, jednak panowie na igrzyskach olimpijskich dwukrotnie zajęli drugie miejsce. Najpierw, na Igrzyskach Olimpijskich w Tokio (1964) udało się to drużynie, w której skład wchodził Andrzej Zieliński, Wiesław Maniak, Marian Foik i Marian Dudziak. Następny srebrny medal przywiozła sztafeta tworzona przez Krzysztofa Zwolińskiego, Zenona Licznerskiego, Leszka Duneckiego i Mariana Woronina, która zajęła drugie miejsce na Igrzyskach Olimpijskich rozgrywanych w 1980 roku w Moskwie.
Rekord Polski mężczyzn wynoszący 38,31 sekund ustanowiony został przez Kamila Masztaka, Dariusza Kucia, Roberta Kubaczyka i Kamila Kryńskiego w 2012 roku na Igrzyskach w Londynie. Sztafeta kobiet w składzie Marika Popowicz, Daria Korczyńska, Marta Jeschke i Weronika Wedler ustanowiła rekord wynoszący 42,68 na zawodach w Barcelonie w 2010 roku.
Sztafeta 4 x 200 m
Choć wydawać by się mogło, że drugą z konkurencji sztafetowych rozgrywanych na międzynarodowych zawodach lekkoatletycznych jest sztafeta 4 x 200 m, rzeczywistość jest inna. Ta konkurencja pojawia się jedynie na mityngach – najczęściej halowych, choć rozgrywana jest także na stadionie. Podobnie, jak w przypadku pozostałych sztafet lekkoatletycznych, również w tym przypadku rywalizują zarówno kobiety, jak i mężczyźni, którzy na swojej zmianie do pokonania mają pełne okrążenie toru (200 m).
Sztafeta 4 x 400 m
Drugą z rozgrywanych na międzynarodowych zawodach konkurencji sztafetowych są biegi na dystansie 4 x 400 m. Rekord świata kobiet w tej konkurencji należy do reprezentantek Związku Radzieckiego – Tatjany Ledowskiej, Olgi Nazarowej, Marijany Piniginowej i Olhy Bryzhiny. Wynosi on 3:15,17 i ustanowiony został w 1988 roku na Igrzyskach Olimpijskich w Seulu. Rekord mężczyzn należy do Amerykanów. Andrew Valmon, Quincy Watts, Harry Reynolds i Michael Johnson ustanowili go w 1993 roku na zawodach Stuttgarcie czasem 2:54,29.
Biegi sztafetowe 4 x 400 m – wyniki Polaków
Choć w przypadku sztafet 4 x 400 metrów nasi reprezentanci nie są w stanie pochwalić się tyloma medalami zdobytymi na igrzyskach olimpijskich co w przypadku biegów 4 x 100m, sukcesów im nie brakuje.
Zacznijmy od tego najważniejszego – jedynego medalu olimpijskiego, który udało się zdobyć Ryszardowi Podlasowi, Janowi Wernerowi, Zbigniewowi Jaremskiemu i Jerzemu Pietrzykowi. Męska sztafeta wywalczyła srebro na Igrzyskach Olimpijskich w Montrealu w 1976 roku.
Nasi reprezentanci pochwalić mogą się natomiast złotym medalem mistrzostw świata. Tomasz Czubak, Robert Maćkowiak, Jacek Bocian, Piotr Haczek oraz Piotr Długosielski (zmiennik) dokonali tego w 1999 roku na Mistrzostwach Świata w Lekkoatletyce w Sewilli. Rekord Polski należy jednak do sztafety, którą tworzył Piotr Rysiukiewicz, Tomasz Czubak, Piotr Haczek i Robert Maćkowiak. Panowie wynikiem 2:58,00 ustanowili go na zawodach w Uniondale w 1998 roku.
Kobiece sztafety nie mają na swoim koncie tylu sukcesów, co panowie. Najlepszy wynik naszych reprezentantek to srebrny medal zdobyty na Mistrzostwach Świata w Doha, które odbyły się w 2019 roku. Zawodniczkami, które pobiegły po medal były Iga Baumgart-Witan, Patrycja Wyciszkiewicz, Małgorzata Hołub-Kowalik, Justyna Święty-Ersetic oraz Anna Kiełbasińska (zmienniczka). Z czasem 3:21,89 ustanowiły one równocześnie rekord Polski.
Inne biegi sztafetowe w lekkiej atletyce
Wśród lekkoatletycznych konkurencji sztafetowych, które nie są konkurencjami olimpijskimi (rozgrywanymi na oficjalnych, międzynarodowych zawodach) znajduje się również sztafeta szwedzka. Zespoły składające się z 4 zawodników lub zawodniczek mają do pokonania 4 różne dystanse – kolejno 100, 200, 300 i 400 metrów (lub malejąco). Podobną konkurencją jest sztafeta olimpijska (tylko z nazwy). W przypadku tego biegu sztafetowego zawodnicy mają do pokonania kolejno 100, 200, 400 i 800 metrów (lub na odwrót).
Medale na zawody biegowe z własnym wzorem
Nasza odlewnia specjalizuje się w produkcji medali sportowych na różnego rodzaju wydarzenia – w tym zawody biegowe. Realizujemy projekty na zamówienie, każdorazowo tworząc unikalny wzór dopasowany do charakteru imprezy. Współpracujemy z czołowymi organizatorami wydarzeń sportowych w kraju – m.in. Polskim Związkiem Lekkiej Atletyki, Polskim Związkiem Kajakowym, Polskim Związkiem Łyżwiarstwa Szybkiego – jak i poza granicami kraju.
Medale sportowe
Medale biegowe
Breloki
- Zrównoważony rozwój i ekologia w organizacji biegów - 26 marca 2024
- Jak przyciągnąć sponsorów do Twojego biegu? - 26 marca 2024
- Marketing i promocja imprez biegowych: strategie, które działają - 26 marca 2024