Lód, bandy, dwie bramki, krążek i zawodnicy wyposażeni w łyżwy, kije oraz ochraniacze. Już te kilka słów wystarczy, żeby każdy wiedział o jakim sporcie mowa. Hokej na lodzie to jedna z dyscyplin drużynowych, którą emocjonuje się świat. I choć w Polsce nie jest tak popularna, jak w innych krajach – zwłaszcza w USA i Kanadzie, to i tak znajdzie się sporo grono zapaleńców śledzących rodzime, jak i zagraniczne rozgrywki. Jednak, by w pełni cieszyć się oglądaniem hokejowych spotkań, warto znać podstawy i historię tego sportu.

Skąd się wziął hokej na lodzie?

Chcąc sięgnąć do korzeni hokeja na lodzie, należałoby cofnąć się do antycznego Egiptu, Etiopii czy Iranu. Już ok. 1000 lat p.n.e. na tych terenach popularne były gry, w których główną rolę pełniły kije oraz coś, co można było nimi poruszać. Z uwagi na brak dokładnych źródeł, ciężko jednak powiedzieć coś więcej na temat sportu uprawianego w tamtym okresie przez naszych przodków.

Kolejnym, wartym odnotowania punktem na osi czasu są okolice XV w. To z tego okresu pochodzą obrazy “Ołtarz św. Kryspina i Kryspiniana” (Aert van den Bossche, 1494 r.) i “Myśliwi na śniegu” (Pieter Bruegel, 1565 r.), na których fragmentach widać ludzi z zakrzywionymi kijami na zamarzniętych akwenach.

Jednak, nim hokej na lodzie stał się faktyczną dyscypliną – z usystematyzowanymi zasadami, minęło jeszcze trochę czasu. Pierwsze, przypominające dzisiejszego hokeja, rozgrywki odbyły się pod koniec XIX w. To właśnie wtedy, stacjonujący w Kanadzie brytyjscy żołnierze, z uwagi na długie zimy i brak możliwości uprawiania innych sportów, zaczęli kłaść podwaliny pod nowoczesny hokej na lodzie.

Pierwsze oficjalne spotkanie hokejowe odbyło się 3 marca 1875 r. W Victoria Skating Rink, w Montrealu (Kanada) naprzeciw siebie stanęły dwie 9-osobowe drużyny. Spotkanie trwało 60 minut, a użyty do gry krążek wykonano z drewna.

Dwa lata później, na Uniwersytecie McGilla w Montrealu kilku studentów, inspirując się przepisami gry w hokeja na trawie i lacrosse, stworzyło pierwszy, usystematyzowany zbiór zasad gry. W tym samym roku założono tam też pierwszy hokejowy klub – McGill University Hockey Club.

Kolejne lata to dynamiczny rozwój dyscyplin i popularyzacja hokeja w Europie. Niemcy, Belgia, Czechy, Anglia i Szwajcaria to kraje, które najwcześniej zwróciły uwagę na nowopowstały sport.

Rok 1908 przyniósł światu LIHG – Ligue Internationale de Hockey sur Glace czyli Międzynarodową Federację Hokeja na Lodzie. Przemianowana w późniejszych latach na International Ice Hockey Federation (IIHF) organizacja, to pierwsza międzynarodowa organizacja hokejowa założona przez Francję, Anglię, Czechy, Szwajcarię i Belgię. W 1920 roku dyscyplina zadebiutowała w programie igrzysk olimpijskich, a 4 lata później była jedną z tych, które włączono do programu I Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Chamonix.

Historia hokeja w Polsce

Zainteresowanie hokejem na lodzie dotarło do Polski w latach 20. XX w. Pierwsza polska sekcja powstała w 1922 r. z inicjatywy warszawskiej Polonii i AZS. Przyjęło się jednak, za datę narodzin polskiego hokeja przyjmować 1925 r. To właśnie wtedy powstał Polski Związek Hokeja na Lodzie. Już rok później PZHL został przyjęty do międzynarodowych struktur LIHG a nasza reprezentacja wystąpiła na Mistrzostwach Europy w szwajcarskim Davos.

Hokej na lodzie – podstawowe zasady

Choć drużyna hokeja na lodzie może składać się z aż 22 zawodników – 20 do gry w polu i 2 bramkarzy, to w trakcie spotkania na boisku naprzeciw siebie staje po 6 zawodników – 5 w polu i 1 bramkarz.

Z uwagi na fakt, że to sport kontaktowy i bardzo kontuzjogenny, zawodnicy wyposażeni są w specjalne ochraniacze. Ci z pola muszą mieć ochraniacze na ramiona i łokcie, kask, rękawice i spodnie. Nierzadko wyposażeni są także w ochraniacze na zęby. Bramkarze mają dodatkowe ochraniacze na nogi, specjalne rękawice do łapania krążka i wzmocniony kask chroniący całą twarz.

Poza ochraniaczami, zawodnicy mają do dyspozycji zakrzywione kije i łyżwy, które ułatwiają im poruszanie się po lodowisku i prowadzenie krążka. Sam krążek wykonuje się najczęściej z utwardzonej gumy, a nie drewna jak kiedyś. Jego waga musi mieścić się między 156 a 170 gramami, średnica powinna mieć 7,62 cm, a grubość 2,54 cm.

Czas spotkania w hokeju na lodzie wynosi 60 minut. Rozgrywane są trzy 20-minutowe tercje, jednak – z uwagi na możliwość zatrzymywania czasu – rzeczywisty czas trwania meczów może być dłuższy.

Celem gry jest zdobycie większej liczby bramek niż przeciwnicy. Robi się to próbując umieścić krążek w bramkach o wymiarach 183 cm szerokości i 122 cm wysokości chronionych przez bramkarzy. Bramki znajdują się po przeciwnych stronach boiska podzielonego niebieskimi liniami na trzy równe części nazywane tercjami. Szerokość lodowiska wynosi 30 m, a jego długość 61 metrów. Wokół niego znajdują się bandy zabezpieczające zawodników oraz krążek przed wypadnięciem poza boisko.

Spalony, uwolnienie i zmiany w hokeju

Wspomniane tercje dzielą boisko na pola gry – defensywne, ofensywne i neutralne. Strefy te wyznaczają m. in. “spalonego”, czyli sytuację, w której zawodnik atakującej drużyny znajdzie się w polu obronnym drużyny broniącej się zanim do strefy wprowadzony zostanie krążek.

Inną z zasad, które warto znać jest “uwolnienie”. Dochodzi do niego w momencie, w którym drużyna broniąca wybije krążek z własnej tercji lub połowy w stronę połowy przeciwników, a ten, bez dotknięcia przez jakiegokolwiek zawodnika posunie aż za linię bramkową. W takiej sytuacji sędzia przerywa grę i wznawia ją w tercji obronnej drużyny, która dokonała wybicia.

W hokeju na lodzie zmiany mogą być dokonywane “w locie”, czyli w trakcie gry. Zawodnicy rezerwowi znajdują się w specjalnym boxie. Przy dokonywaniu zmian muszą oni uważać, żeby na boisku zawsze znajdowało się maksymalnie 6 graczy.

Warto wiedzieć również, że mecz hokeja nie może zakończyć się remisem. Gdy regulaminowe tercje nie wyłonią zwycięzcy, rozgrywana jest dogrywka. W jej trakcie skład drużyn pomniejszony jest o 1 zawodnika. Wygrywa drużyna, która pierwsza zdobędzie bramkę w czasie rozgrywki. W przypadku braku bramek dochodzi do rzutów karnych – gracz atakujący rozpoczyna natarcie na bramkę od linii środkowej.

System kar

Hokej to brutalny sport, w którym kontakt jest dozwolony. By sportowa energia nie przerodziła się w wybuchy agresji, do zasad wprowadzono system kar dla zawodników. Wśród wykroczeń jest np. niebezpieczne unoszenie kija, “podcinanie” nim przeciwników, uderzenia kijem, ciosy z łokcia czy celowe poruszenie bramki.

W momencie wykroczenia sędziowie sygnalizują przewinienie dając jednocześnie przywilej korzyści poszkodowanej drużynie – może ona atakować tak długo, jak faulująca drużyna nie dotknie krążka. Gdy akcja nie zakończy się bramką, a przejęciem krążka przez faulujących, gra jest zatrzymywana, a na zawodnika nakładana jest kara. Trafia on na ławkę kar i jest wykluczony z gry na określony czas – 2, 5, 10 minut – lub do końca spotkania. Kary dla jednego zawodnika mogą być łączone, a jednocześnie ukaranych może być kilku zawodników. Przewinienia mogą dokonać również gracze atakujący. W takiej sytuacji gra zostaje wznowiona od razu.

NHL – najsłynniejsza liga hokejowa

Nie ma kibica sportu, który nie słyszałby o NHL. National Hockey League, bo tak brzmi jej pełna nazwa, to liga zrzeszająca drużyny z Ameryki Północnej – ze Stanów Zjednoczonych i Kanady. Liga założona została w 1917 r., choć część drużyn ją tworzących działała wcześniej w ramach ligi NHA (National Hockey Association) założonej w 1910 r. W wyniku konfliktu z jednym członków NHA rozwiązano, a w jej miejscu powstała National Hockey League.

NHL to najpopularniejsza liga hokejowa na świecie. Przyciąga uwagę kibiców, ale i najlepszych zawodników, których najwyższym celem w karierach jest dostanie się do jednej z drużyn biorących udział w rozgrywkach. Kusi ich nie tylko wysoki poziom gry, ale też zarobki, które nierzadko przekraczają kilka milionów dolarów rocznie – pułap, który w innych ligach narodowych jest nie do osiągnięcia.

W lidze grają obecnie 32 drużyny z USA i Kanady. Liga podzielona jest na dwie konferencje – wschodnią i zachodnią – oraz cztery dywizje: atlantycką, metropolitalną, centralną i pacyficzną. W każdej dywizji gra 8 drużyn, a w każdą konferencję tworzą dwie dywizje.

Finałem każdego sezonu jest mecz o Puchar Stanleya – najważniejsze trofeum sportowe w hokeju na lodzie. Rywalizują o niego dwie drużyny, które przejdą fazę playoff i spotkają się w finałowym pojedynku. Co ciekawe, Puchar Stanleya to nagroda przechodnia. Zwycięzcy nie zachowują go na stałe, a jedynie dzierżą do kolejnego finału. Puchar Stanleya ufundowany został już w 1892 roku.

Polacy w NHL

O grze w najlepszej lidze hokeja na lodzie na świecie marzą również polscy gracze. Niestety, jak dotąd dostać do niej udało się jedynie trzem Polakom.

Jako pierwszy, dokonał tego Piotr Sidorkiewicz. „Peter Alphabet”, bo taki przydomek mu nadano, zadebiutował w barwach nieistniejącej już drużyny Hartford Whalers w 1987 roku. Sidorkiewicz, jako bramkarz grał m. in. w Ottawa Senators i New Jersey Devils. Swoją karierę w NHL zakończył w sezonie 1997/98.

Drugim z Polaków, którego zobaczyć można było na północnoamerykańskich lodowiskach był Mariusz Czerkawski – znany jako “Polish Price”. Swój debiut Czerkawski zaliczył w 1994 r., grając w Boston Bruins. W drużynie wystąpił łącznie 80 razy, a następnie rozpoczął wędrówkę po innych klubach – m.in. Edmonton Oilers, New York Islanders, Montreal Canadiens i Toronto Maple Leafs. Polski zawodnik zapisał się w historii jako pierwszy gracz z naszego kraju, który wystąpił w Meczu Gwiazd NHL.

Ostatnim z rodowitych Polaków, który dostał się do NHL był Krzysztof Oliwa. “The Polish Hammer” czyli Polski Młot zadebiutował w 1997 r. w barwach New Jersey Devils. Przydomek naszego zawodnika wziął się z jego zamiłowania do bójek z przeciwnikami. Jak sam wspominał, na swoim koncie miał ich ponad 400!. Jednak Oliwa na kartach historii zapisał się nie tylko jako hokejowy zawadiaka. Zawodnik jako pierwszy Polak zdobył Puchar Stanleya.

MCC Medale – producent medali sportowych

W naszej odlewni specjalizujemy się w produkcji medali sportowych na zamówienie. Na naszym koncie mamy tysiące realizacji dla czołowych organizatorów wydarzeń biegowych w Polsce i poza granicami kraju. Jako partner, dostarczamy medale sportowe m.in. na wydarzenia organizowane przez Polski Związek Lekkiej Atletyki, Polski Związek Łyżwiarstwa Szybkiego, Polski Związek Kajakowy, Polski Związek Pływacki oraz szereg większy i mniejszych zawodów.