Tenis ziemny – to musisz wiedzieć o tym sporcie

Za sukcesami idą kibice – to hasło doskonale sprawdza się w przypadku tenisa ziemnego. Sport, który jeszcze jakiś czas temu interesował tylko wąskie grono Polaków, dziś – za sprawą minionych i obecnych sukcesów – emocjonuje cały kraj. Czym jest tenis ziemny i o co w nim chodzi?

Choć dopiero w tym roku, pierwsza Polka – Iga Świątek – znalazła się na czele tenisowego rankingu, wzrost zainteresowania sportem rozpoczął się już jakiś czas temu. Jeszcze przed II Wojną Światową na kortach całego świata występowała Jadwiga Jędrzejowska, jednak trudne, wojenne i powojenne czasy spowodowały, że zainteresowanie tą dyscypliną wygasło. Pojedyncze przypadki nie były w stanie na nowo go rozbudzić. Zmiana przyszła z początkiem nowego tysiąclecia, w którym na kortach zaczęły pojawiać się m.in. siostry Radwańskie. Zainteresowanie mediów, jak i kibiców rosło. Nim jednak dokładniej przyjrzymy się sukcesom Polaków, wróćmy do początków.

Historia tenisa ziemnego

Tenis ziemny to kolejny ze sportów, którego korzeni szukać można w antycznych czasach. Egipskie rysunki datowane na 1500 lat przed naszą erą przedstawiają sylwetki grające w – najprawdopodobniej będącą częścią rytuałów – grę polegającą na podbijaniu piłki ręką lub innym przyrządem.

Przyjmuje się, że na podstawie egipskiej zabawy, powstał “trigon”. Uprawiany w Starożytnym Rzymie “trigon” stał się na tyle popularny, że nawet w łaźniach znajdowała się część, w której można było grać w grę polegającą na odbijaniu wypełnionych ziarnami fig piłek ciężkimi kijami. Mniej więcej równolegle gra – jako „sphairistike” (“gra piłką”) – pojawiła się również w Grecji.

Kolejny okresy kładący podwaliny pod obecnego tenisa ziemnego to VII – VIII wiek. Saraceni dotarli wtedy do Europy, zahaczając m.in. o południowe krańce Francji, a wraz z nimi gra, w której znowu chodziło o podbijanie piłki ręką. Zwrócili na nią uwagę chrześcijańscy mnisi, którzy w ten sposób postanowili umilać sobie spędzany z dala od modlitwy wolny czas w klasztorach.

“Jeu de paume” (“gra ręką”) zaczęła się rozwijać. Zmieniano zasady, jak i wykorzystywany do gry sprzęt – wprowadzono m.in. oddzielającą zawodników siatkę, skórzane rękawice, a następnie pierwsze rakiety, piłkę ze skóry, która zastąpiła słabo odbijające się piłki drewniane.

Gra, która początkowo uprawiana była jedynie w klasztornych murach, trafiła na arystokrackie salony – a właściwie pałacowe dziedzińce i do dużych komnat. Zainteresowanie “jeu de paume” nie ominęło rodów królewskich. Zapalonym graczem był m.in. francuski władca Ludwik XI, z którego inicjatywy utworzono cech rzemieślników, którzy w swoich manufakturach wytwarzali skórzane piłki lub rakiety z drewna wykorzystywane do gry.

Gdy gra trafiła do Anglii, z entuzjazmem i zapałem przyjął ją Henryk VII i jego następca – Henryk VIII. To właśnie temu drugiemu przypisuje się rozwój sportu w kraju za sprawą rozkazu budowy kortów w całym królestwie.

Narodziny współczesnego tenisa

Choć podobna do tenisa, gra, w którą lubowali się grać francuscy i angielscy arystokraci, nie była jeszcze grą, jaką znamy dzisiaj. Narodziny współczesnego tenisa datuje się bowiem mniej więcej na drugą połowę XIX w., a potencjalne źródła są dwa.

Pierwsze z nich prowadzi do Birmingham, gdzie major Harry Gem wraz z Hiszpanem Augurio Parera między 1859 a 1865 r. połączyli zasady kilku dyscyplin rakietowych – m.in. “jeu de paume” (nazywaną już “królewskim tenisem”, krykieta, squasha i badmintona – z zasadami hiszpańskiej gry “Pelota” tworząc nowy sport. Pierwsze mecze rozgrywane były na trawniku posiadłości majora, a w 1872 r., w Leamington Spa, wraz z dwoma innymi lokalnymi entuzjastami gry założyli oni pierwszy na świecie klub tenisowy.

Drugim ze źródeł jest północna Walia. To tam, w swojej posiadłości w Llanelidan, major Walter Clopton Wingfield w 1873 roku zaprezentował swoim gościom pomysł na nową grę. Początkowo nazwał ją tak, jak starożytni Grecy – “Sphairistike”, jednak później zmienił ją na “lawn tennis” – nazwę, która funkcjonuje na Wyspach Brytyjskich do dziś. W 1874 r. twórca wydał broszurę, w której spisane zostały wszystkie zasady wymyślonej gry.

Nie przetrwały one jednak zbyt długo. W 1875 r. w Wimbledonie, do nazwy działającego od 1869 r. klubu „The All England Croquet Club” dodano “Lawn Tennis”. W międzyczasie działający w nim Julian Marshall wraz z zespołem, zajęli się wprowadzaniem zmian i dostosowywaniem “sphairistrike”. Zmieniony został m.in. kształt kortu na prostokątny i jego wymiary, wprowadzono stan równowagi oraz przewagi, a także 2 szanse serwisowe.

Uformowane wtedy zasady tenisa ziemnego, funkcjonują w niemal niezmienionej formie do dziś. Pierwszą okazją do ich przetestowania był pierwszy turniej w Wimbledonie, który zorganizowano w 1877 roku. Nim jednak zajmiemy się jednym z turniejów Wielkiego Szlema, przyjrzyjmy się bliżej samym zasadom tenisa ziemnego.

Tenis – zasady

Uformowane przez zespół Juliana Marshalla zasady tenisa ziemnego, w niemal niezmienionej formie funkcjonują do dziś. Ich zbiór jest szeroki, dlatego w naszym wpisie przyjrzymy się najważniejszym z nich, dzięki czemu łatwiej będzie oglądać mecze tenisa i zrozumieć co w danym momencie dzieje się na korcie.

Wymiary kortu do tenisa

Gra w tenisa nie byłaby możliwa bez kortu. Wymiary kortu do tenisa wydają się dość nietypowe – wynoszą 23,77 m długości i 8,23 m szerokości w grze pojedynczej lub 10,97 m w deblu i mikście. Należy pamiętać jednak, że ustalone zostały w Anglii, a tam długości mierzone są w stopach.

Linie wyznaczające strefy na boisku mają od 2,5 cm do 5 cm (lub 10 cm w przypadku linii głównych). Siatka zawieszona jest tak, żeby na środku miała wysokość 91,5 cm, a przy słupkach ją utrzymujących 106 cm.

Sprzęt do tenisa ziemnego

Gra w tenisa wymaga również odpowiedniego sprzętu. Dziś zamiast gołej ręki używa się rakiet o określonych parametrach. Ich długość nie może być większa niż 73,66 cm, a szerokość większa niż 31,75 cm. Gęstość naciągu – “strun” – musi być taka sama na całej powierzchni rakiety, a powierzchnia samej rakiety powinna być płaska. Jedynymi dodatkowymi elementami, które mogą znaleźć się na rakiecie, są przedmioty umieszczone tam w celu niwelowania drgań lub ograniczenia zużycia.

Poza rakietą potrzebne są też piłki. Ich waga nie powinna być mniejsza niż 56,7 g i większa niż 58,5 g, a średnica powinna mieścić się między 6,35 a 6,67 cm. Piłki powinny mieć też określoną sprężystość – po zrzuceniu z wysokości 2,54 m, piłka do tenisa powinna odbić się na wysokość pomiędzy 134,62, a 147,32 cm. Ich powierzchnia może być biała lub żółta.

Punktacja w tenisie

Widzowie, którzy pierwszy raz trafili na transmisję tenisowych meczów, mogą mieć problem ze zrozumieniem punktacji wyświetlanej na ekranach. Dlaczego zawodnik czasami dostaje 15, a czasami 10 punktów? O co chodzi z przewagami…?

By dokładnie wyjaśnić punktację, należy przyjrzeć się elementom punktacji całego meczu tenisowego. Ten składa się z setów. By wygrać mecz – w większości przypadków – potrzebne są dwa wygrane sety. Na set składają się gemy – tych do zwycięstwa potrzeba 6, w przypadku, w którym przeciwnik nie wygra więcej niż 4 gemów lub 7 – gdy rywal doprowadzi do stanu 5:5 w gemach. Gemy składają się natomiast z punktów, którym przypisane są konkretne wartości.

Za wygranie pierwszych dwóch wymian przyznawane jest po 15 punktów. Zawodnik, który tego dokona ma na swoim koncie łącznie 30 punktów. Po wygraniu kolejnej wymiany dopisywane jest 10 punktów, a tablica wyników wskazuje 40. Przy tym stanie wygranie kolejnej wymiany oznacza dla zawodnika wygranie gema.

Nie dojdzie do tego, gdy przeciwnik również zgromadzi 40 punktów – mówimy wtedy o stanie równowagi (ang. “deuce”). Tablica wyników wskazuje wtedy 40:40, a w gemie rozpoczyna się faza gry na przewagi – wygra go gracz, który wygra dwie wymiany piłek z rzędu. Po wygraniu pierwszej z nich, zamiast punktów, wynik gracza określa się jako “Ad” (od ang. “advantage” – przewaga). Gdy grający z przewagą gracz przegra, na tablicy wyników znowu pojawia się 40:40.

Inne zasady tenisa, które warto znać

Podstawowe informacje o korcie, sprzęcie i zasadach punktacji warto uzupełnić o kilka dodatkowych kwestii. Jedną z nich są zmiany stron na korcie, które następują po każdym nieparzystym rozegranym gemie (1,3,5 itd.) oraz po zakończeniu seta (gdy liczba gemów nie była parzysta).

Gdy liczba gemów zdobytych przez obu zawodników wynosi 6:6, to rozgrywany jest tie-break. W jego przypadku, za wygraną wymianę zawodnicy otrzymują jeden punkt, a zwycięża ten z nich, który jako pierwszy zdobędzie ich 7, zachowując przy tym dwupunktową przewagę.

Tie-breaku nie rozgrywa się natomiast w finałowych setach turniejów wielkoszlemowych. W ich przypadku dwugemową przewagę należy zdobyć w tradycyjny sposób, rozgrywając pełne gemy. Zasada ta dotyczy turniejów na Wimbledonie, French Open, Australian Open oraz rozgrywek w Pucharze Davisa.

W tenisie, poza meczami singlowymi, rozgrywane są także spotkania deblowe oraz mikst.

Najważniejsze turnieje tenisa ziemnego – Wielki Szlem

Mianem Wielkiego Szlema określa się cztery najstarsze i najbardziej prestiżowe turnieje tenisowe. W jego skład wchodzi już wspomniany turniej na Wimbledonie rozegrany pierwszy raz w 1877 roku. Kolejnym z turniejów jest US Open – rozgrywany obecnie na kortach w amerykańskim Flushing Meadows, którego pierwsza edycja miała miejsce w 1881 roku. 10 lat później – w 1891 r. – po raz pierwszy rozegrano turniej Rolanda Garrosa – wtedy jeszcze jako Mistrzostwa Francji. Ostatnim turniejem w ramach Wielkiego Szlema jest Australian Open – turniej, który pierwszy raz rozegrano w 1905 roku w Melbourne.

Tenis – sukcesy Polaków

Jadwiga Jędrzejowska

Historia sukcesów polskich tenisistów sięga czasów przedwojennych. To wtedy na kortach szalała Jadwiga Jędrzejowska – wielokrotna mistrzyni Polski, finalistka singlowego turnieju na Wimbledonie i US Open (1937 r.) oraz French Open (1939 r.). Choć naszej reprezentantce nie udało się pokonać finałowych rywalek w singlu, tak na turnieju French Open w 1939 r. udało jej się zdobyć jedyny tytuł wielkoszlemowy w deblu.

Wojciech Fibak

Zawodnikiem, który na nowo rozbudził zainteresowanie Polaków tenisem, był Wojciech Fibak. Na swoim koncie ma zwycięstwa w 7 turniejach singlowych. Czterokrotnie swoją grą zapewniał sobie również udział w ćwierćfinałach turniejów Wielkiego Szlema (2 razy Roland Garros – w 1977 i 1980 r., 1 raz Wimbledon oraz US Open – w 1980 r.).

Siostry Radwańskie

Pojawienie się na sportowej scenie sióstr – Urszuli i Agnieszki – Radwańskich ożywiło zainteresowanie tenisem w Polsce. Z tego duetu większe sukcesy udało się osiągnąć Agnieszce. Zawodniczka – jako pierwsza Polka – wspięła się na drugie miejsce tenisistek w rankingu WTA. Na swoim koncie ma 20 wygranych turniejów WTA, 2 turnieje ITF. Jako druga Polka dotarła do finału Wimbledonu (2012 r.), a dwukrotnie do półfinałów Australian Open. Łącznie w turniejach Wielkiego Szlema występowała 9 razy.

Łukasz Kubot

Łukasz Kubot to pierwszy zawodnik w naszym zestawieniu, który skupił się na karierze deblowej. I o ile w singlu, najwyżej sklasyfikowano go na 41 miejscu (12 kwietnia 2010 r.), tak w deblu – jako pierwszy Polak – zajął czołowe, 1 miejsce (8 stycznia 2018). Łukasz Kubot ma na swoim koncie 27 wygranych turniejów deblowych w tym 2 z Wielkiego Szlema – Australian Open (2014 r.) i Wimbledon (2017 r.).

Jerzy Janowicz

Choć kariera Jerzego Janowicza nie obfituje w spektakularne sukcesy, tenisista zapisał się na kartach historii jako pierwszy Polak, który dotarł do singlowego półfinału turnieju wielkoszlemowego (Wimbledon, 2013 r.). Pomimo braku zwycięskich turniejów na koncie, Janowicz w 2013 roku został sklasyfikowany jako 14 rakieta na świecie.

Hubert Hurkacz

Hubert Hurkacz to aktywny zawodnik, jedna z nadziei polskiego tenisa. Urodzony w 1997 roku tenisista ma na swoim koncie 4 wygrane turnieje – m.in. ATP Tour Masters 1000 w Miami (2021 r.). Jako drugi Polak dotarł do półfinału Wimbledonu. Udany sezon 2021 zapewnił mu 9 pozycję na liście najlepszych tenisistów świata. Hurkacza oglądać można również w deblu, w którym udało mu się wygrać 3 turnieje.

Iga Świątek

Najmłodsza – urodzona w 2001 r. – i zarazem najbardziej utytułowana polska tenisistka. Jako pierwsza wygrała turniej Wielkiego Szlema – French Open (2020 r.) i jako pierwsza znalazła się na czele tabeli najlepszych tenisistek świata WTA. Trafiła tam po dwóch zwycięstwach i skompletowaniu tzw. Sunshine Double (zwycięstwo w Indian Wells i Miami Open w tym samym sezonie). Zawodniczka ma na swoim koncie również sukcesy w deblu – m.in. złoty medal z Igrzysk Olimpijskich Młodzieży w Buenos Aires (2018 r.), dotarcie do finału turnieju Roland Garros (2021 r.)

MCC Medale – trofea na zawody sportowe

Organizujesz zawody sportowe i poszukujesz trofeów dla zawodników? Wybierz ofertę MCC Medale i dołącz do grona zadowolonych klientów naszej odlewni. Każdego roku realizujemy dla nich tysiące odlewów na turnieje, zawody i inne okazje. Produkujemy medale sportowe, statuetki z metalu, breloki, pinsy, nieśmiertelniki, medale okolicznościowe, monety pamiątkowe, ordery i odznaczenia. Realizujemy zamówienia już od 30 szt., dlatego nasza oferta dostępna jest zarówno dla dużych organizatorów, jak i mniejszych firm oraz klientów indywidualnych.

Wszyscy z nich mogą liczyć na pełne wsparcie naszych pracowników na każdym etapie realizacji zamówienia. Obejmuje ono m.in. przygotowanie darmowego projektu wraz z wizualizacją umożliwiającą zobaczenie gotowego produktu przed rozpoczęciem realizacji.