Siatkówka – to warto wiedzieć!

Siatkówka to jeden z najpopularniejszych sportów w Polsce. Brak kontaktowości i potrzeba współpracy zespołu, sprawia, że tego sportu zespołowego uczymy się już od najmłodszych lat. Lekcje wychowania fizycznego pozwalają zapoznać się z podstawowymi zasadami, a pierwsze spotkania, poczuć sportową rywalizację i złapać siatkówkowego bakcyla. Serwowanie, przyjęcia, odbicia i ataki wyuczone w szkolnych salach z łatwością wynosi się na zewnątrz, na piach, łąki i inne miejsca, w których spędzamy wolny czas, i w których – wraz ze znajomymi – możemy spędzać go aktywnie, grając w siatkówkę.

Duża popularność siatkówki przekłada się również na grunt zawodowy. Polscy siatkarze cenieni są na całym świecie, a nasza reprezentacja to groźny przeciwnik, którego obawiają się wszystkie zagraniczne zespoły. Potwierdza to dorobek ważnych zwycięstw w międzynarodowych turniejach, które polska reprezentacja piłki siatkowej przez lata zgromadziła na swoim koncie. Nim jednak przyjrzymy się jej sukcesom, wróćmy do początków.

Historia siatkówki

Choć wydawać by się mogło, że siatkówka to sport towarzyszący nam od zawsze, jej historia nie jest tak długa i rozpoczyna się mniej więcej w tym samym czasie, co historia koszykówki. Co więcej, również miejsce, z którego się wywodzi, jest takie samo. Wszystko za sprawą znajomości twórców obu sportów.

Pod koniec XIX w., w 1891 r. James Naismith stworzył pierwsze zasady koszykówki i zaprezentował – w szkole YMCA w Springfield (stan Massachusetts) – nowy sport światu. Za stworzenie siatkówki odpowiada natomiast William G. Morgan, nauczyciel wychowania fizycznego w YMCA w Holyoke (stan Massachusetts). Sąsiedztwo szkół sprawiło, że obaj panowie mieli okazję się poznać i zaprzyjaźnić.

Morgan zafascynowany początkowo piłką koszykową, z czasem zaczął zauważać minusy sportu. Kontaktowość i konieczność biegania z jednej na drugą stronę boiska sprawiało, że dyscyplinę tę ciężko było uprawiać osobom starszym, niższym, mniej usportowionym. Zaczął więc prace nad nowym sportem, który rozwiązałby ten problem.

Od Mintonette do siatkówki

Niewiele zabrakło, żeby sport, który znamy jako siatkówka, nazywał się mintonette. Pod właśnie taką nazwą, 9 lutego 1985 r. William G. Morgan prezentował go bowiem zgromadzonym w sali gimnastycznej szkoły w Holyoke obserwatorom. Dwie pięcioosobowe drużyny stanęły naprzeciw siebie na boisku tamtejszej hali sportowej, a Morgan wyjaśniał zasady nowej gry, której celem było przebicie piłki przez siatkę, nie pozwalając jej na kontakt z ziemią na własnej połowie.

Nowy sport spodobał się obserwatorom i został przyjęty z entuzjazmem. Jedno z zastrzeżeń dotyczyło natomiast nazwy wymyślonej przez Morgana. Obecny na sali profesor Alfred T. Halsted zauważył, że głównym celem nowego sportu jest odbicie piłki, nim dotknie ona ziemii (z ang. “volley”), dlatego bardziej trafną nazwą byłoby “Volleyball”. Morgan zgodził się z sugestią profesora i zmienił nazwę na taką, której używamy do dziś.

Dalsze losy nowej dyscypliny

Pierwszy oficjalny mecz siatkówki odbył się następnego lata, 7 lipca 1896 r. w Springfield. Sport zyskiwał na popularności w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i poza granicami kraju. Już w 1913 r. rozegrano pierwsze zawody międzynarodowe – w Manili spotkały się Japonia, Chiny i Filipiny.

1918 r. przyniósł pierwsze zmiany w zasadach – zwiększono liczbę zawodników w zespole z 5 na 6 osób. Dwa lata później wprowadzono regułę trzech odbić piłki przez drużynę, która funkcjonuje do dziś.

W Polsce siatkówka pojawiła się po raz pierwszy w 1919 r. Dzięki YMCA (Young Men’s Christian Association – Związek Chrześcijańskiej Młodzieży Męskiej) sport ten zaprezentowano w Warszawie. Rok później w Łodzi odbył się pierwszy turniej międzyszkolny. Pierwsze mistrzostwa Polski w siatkówkę rozegrano w 1929 r. w Warszawie.

Siatkówka – podstawowe zasady

Choć popularność sportu sprawia, że niemal każdy na siatkówce się zna i wie, jak w nią grać, warto przypomnieć sobie podstawowe zasady.

Głównym celem gry jest pokonanie drużyny przeciwnej. Rozgrywka polega na przebijaniu piłki na połowę przeciwników tak, żeby ta dotknęła podłoża, nie wychodząc przy tym poza wyznaczony linią obszar gry.

Boisko do siatkówki – wymiary

W siatkówkę gra się na prostokątnych boiskach o wymiarach 18 na 9 metrów. Boisko podzielone jest na dwie połowy siatką. Wisi ona na – w zależności od tego, czy to spotkania kobiet, czy mężczyzn – na wysokości 2,24 m lub 2,43 m. Na krańcach siatki przymocowane są antenki, które ograniczają strefę przejścia piłki (przebicie poza antenką lub dotknięcie jej piłką oznacza aut). Ich wysokość wynosi 80 cm.

Pole gry ograniczone jest liniami bocznymi i końcowymi. Dodatkowo trzy metry od linii środkowej znajduje się przecinająca boisko prostopadle linia ataku, która wyznacza (i jest wpisana w) strefę ataku.

Poza samym polem do gry ważna jest też strefa wolna wokół niego. To pole o szerokości minimum 3 m z każdej strony boiska, po której mogą poruszać się zawodnicy, np. ratując piłkę przed wyjściem na aut. W przypadku zawodów organizowanych przez FIVB (Międzynarodową Federację Piłki Siatkowej), za liniami końcowymi strefa ta musi mieć min. 8 m, a za bocznymi – min. 5 m.

Punkt. Set. Mecz.

Mecze siatkówki rozgrywane są do 3 wygranych setów. Seta wygrywa drużyna, która pierwsza zdobędzie 25 punktów (lub w przypadku remisu 24:24 – dwupunktową przewagę).

Punkty zdobywa się na kilka sposobów. Na konto przypisać można je idealną zagrywką, która trafi w pole przeciwników bez dotknięcia przez nich piłką – to tzw. as serwisowy. Można je te też zdobyć udanym atakiem, którego nie będą w stanie obronić przeciwnicy. Kolejnym sposobem jest zdobycie punktów blokiem – w tym przypadku po ataku ze strony drugiej drużyny, piłka zostaje zablokowana i dotyka pola gry. Punkty na nasze konto mogą przypisać również przeciwnicy – psując zagrywkę, wybijając w piłkę w aut lub popełniając inne błędy (np. ustawienia).

W przypadku, w którym w spotkaniu dojdzie do 5 seta (wynik 2:2 w setach), rozgrywany jest tie-break, tzw. set decydujący. W jego przypadku gra się jedynie do 15 punktów (lub dwupunktowej przewagi w obliczu wyniku punktowego 14:14).

Drużyny w siatkówce

Podczas gry w siatkówkę, na boisku przebywać mogą dwie sześcioosobowe drużyny. Zespoły razem z rezerwowymi mogą być maksymalnie 14-osobowe.

W trakcie gry dochodzi do rotacji zawodników na boisku. Przed rozpoczęciem każdego seta trener ustala pozycje początkowe. Do zmian dochodzi w momentach, w których zespół grający w obronie zdobywa punkt, i tym samym prawo do serwowania. Zawodnicy drużyny przesuwają się na pozycjach wg ruchu wskazówek zegara.

Warto wspomnieć również o roli libero. Od zmian wprowadzonych w przepisach w 2011 roku, w każdym zespole może być ich dwóch, jednak na boisku występować może tylko 1. Libero nie może serwować, atakować ani blokować ataków przeciwników, dlatego jego rola sprowadza się jedynie do gry obronnej w polu.

W każdym secie drużyny mogą wykonać 6 zmian (nie wliczają się zmiany libero), a kilku zawodników może być zmienionych w tym samym czasie. Gracze, którzy grali w początkowym ustawieniu, mogą powrócić na boisko tylko raz w rozgrywanym secie, i tylko w miejsce, w którym znajdowali się w momencie dokonywania zmiany. Również raz na seta, na boisku pojawić mogą się gracze rezerwowi. W przypadku chęci zmiany może zastąpić ich jedynie zawodnik z ustawienia początkowego, którego zmienili.

Inne odmiany siatkówki

Popularność siatkówki i prostota zasad wpływa na uniwersalność sportu. Dyscyplina spoza specjalnych hal sportowych trafiła również w inne miejsca. Dziś istnieje kilka odmian siatkówki, m.in. dostosowana do osób niepełnosprawnych, wersja zimowa (na śniegu) i najpopularniejsza – siatkówka plażowa

Siatkówka plażowa

Siatkówka plażowa to najpopularniejsza (po siatkówce halowej) odmiana tego sportu. Areną zmagań jest w tym przypadku piaskowe boisko na otwartej przestrzeni. Wprowadza ono dodatkową trudność do gry – na piasku ciężej jest się poruszać, podskakiwać, a na tor ruchu piłki wpływ mogą mieć podmuchy wiatru.

Samo boisko też jest mniejsze – składa się z dwóch połów o wymiarach 8 x 8 m (całe ma 16 x 8 m). Walczą na nim ze sobą dwie drużyny złożone jedynie z dwóch zawodników, bez graczy rezerwowych. Spotkania są krótsze – gra się do dwóch wygranych setów, przy czym te, wygrywa się, zdobywając 21 (lub 2 punkty przewagi), a nie 25 punktów. Jedynie tie-break (set decydujący) rozgrywa się – podobnie jak w siatkówce halowej – do 15 punktów (lub 2 punktów przewagi).

Siatkówka – sukcesy polskich reprezentacji

Wieloletnia tradycja grania w siatkówkę oraz jej duża popularność w naszym kraju sprawiła, że reprezentacje – kobieca i męska – naszego kraju mogą poszczycić się wieloma sukcesami. Zacznijmy od najważniejszych z nich – medali olimpijskich.

Polska ma na swoim koncie 1 złoty medal igrzysk olimpijskich oraz 2 krążki brązowe. Na szczycie olimpijskiego podium stanęła męska reprezentacja w 1976 r., natomiast dwukrotnie trzecie miejsce zajmowały kobiety (1964, 1968 r.).

Reprezentanci Polski trzykrotnie zdobywali złoty medal mistrzostw świata – w 1974, 2014, 2018 r., a raz srebrny medal – w 2006 r. Kobieca reprezentacja mistrzostwa świata nie zdobyła, jednak może pochwalić się 1 srebrnym (1952 r.) i 2 brązowymi medalami (1956, 1962 r.).

Nie mniej sukcesów mamy na mistrzostwach Europy. Kobietom udało się zdobyć ten tytuł dwukrotnie – w 2003, 2005 r., natomiast panowie dokonali tego tylko raz – w 2009 r. Poza wymienionymi zwycięstwami na mistrzostwach Europy udało nam się zdobyć jeszcze 9 srebrnych medali (5 mężczyźni, 4 kobiety) oraz 9 brązowych (4 mężczyźni, 5 kobiety).

MCC Medale – trofea na wydarzenia sportowe

Organizujesz zawody lub inne wydarzenia sportowe i poszukujesz trofeów dla zawodników? Dołącz do zadowolonych klientów odlewni MCC Medale i wybierz produkty z naszej oferty. Specjalizujemy się w trofeach sportowych – medalach i statuetkach – na zamówienie. Produkujemy również gadżety z metalu: pinsy, breloki, nieśmiertelniki, pamiątkowe monety, coiny, medale okolicznościowe, ordery i odznaczenia.

Wszystkie odlewy wykonujemy od podstaw, zgodnie z wizją i wymaganiami naszych klientów. Wyróżniają nas unikalne, tworzone na zamówienie wzory, szybki czas produkcji – nawet od 10 dni, oraz niski nakład minimalny – jedynie 30 szt. Podejmując współpracę z MCC Medale, poza wsparciem naszych pracowników na każdym etapie produkcji, możesz liczyć na darmowy projekt wraz z wizualizacją, stworzony na podstawie przesłanych wytycznych lub materiałów

Zaufali nam czołowi organizatorzy wydarzeń sportowych w kraju – w tym Polski Związek Lekkiej Atletyki, Polski Związek Kajakowy, Polski Związek Pływacki – i na świecie. Na swoim koncie mamy również realizacje dla klubów sportowych, przedstawicieli władz, służb mundurowych, firm i klientów indywidualnych.