Skoki do wody – sport wodny dla odważnych
Skoki do wody to nieodzowny element wypoczynku nad wodą. Jednak to, co większość z nas traktuje jako sposób na chwilowe podniesienie poziomu adrenaliny i urozmaicenie wypoczynku, dla grupy śmiałków jest polem do sportowej rywalizacji. W dzisiejszym wpisie przyjrzymy się sportowej odsłonie skoków do wody.
Z tego artykułu dowiesz się:
Kto choć raz nie krzyknął “BOMBA!”, po czym po chwili nie wpadł do wody z wielkim, ochlapującym wszystkich dookoła pluskiem, ten nie wie, co traci. Skoki do wody to jedna z wakacyjnych rozrywek, która urozmaica pobyty nad wodą. Na każdym kroku warto przypominać, że skoki mogą być dużym zagrożeniem. Oddawane w nieodpowiednich miejscach, z niezbadanym dnem, zbyt płytką wodą lub pod wpływem alkoholu mogą prowadzić do wypadku z poważnymi konsekwencjami. Warto korzystać do tego z wyznaczonych, strzeżonych kąpielisk lub – tak jak w przypadku profesjonalnych skoczków – specjalnych basenów. Skoki do wody to bowiem nie tylko amatorskie hobby. To też jeden ze sportów wodnych, który uprawiany jest na całym świecie.
Na czym polega sport skoki do wody?
Skoki do wody to jedna z dyscyplin sportowych. Zawodnicy biorący udział w zawodach muszą wykonać skok do wody z trampoliny lub wieży, a w trakcie lotu wykonać pewne figury. Skoki mogą być oddawane z miejsca, z rozbiegu, przodem lub tyłem do krawędzi skoczni. Zawodnicy mogą przyjąć także pozycję startową, w której stoją na rękach. Skoki oddaje się indywidualnie lub w parach. Każdy skok podlega ocenie. Sędziowie zwracają uwagę na takie detale jak poprawność wykonania figur, ich trudność czy wejście do wody.
Skoki do wody to jedna ze starszych dyscyplin sportowych. Pierwsze Mistrzostwa Europy odbyły się już w 1899 r. 5 lat później dyscyplina znalazła się wśród rozgrywanych na Igrzyskach III Olimpiady w St. Louis. Od IO w 1904 r. skoki do wody są stałym punktem wszystkich letnich igrzysk.
Rodzaje skoków do wody
Rozróżnia się 6 rodzajów skoków. Rozróżnia się je na podstawie tego, w jaki sposób zawodnik wybije się z wieży lub trampoliny oraz jaki kierunek nada swojemu ciału. Pięć z nich wykonywanych jest na trampolinach ustawionych na wysokości 1 lub 3 m. Jeden z rodzajów można wykonać jedynie z podestu wieży położonego na wysokości 5, 7 lub 10 metrów. Są to skoki:
- przodem w przód – zawodnik wybija się z wybranej pozycji, mając ciało ustawione przodem do krawędzi wyskoku. Po wybiciu wykonuje obroty do przodu.
- przodem do tyłu – zawodnik wybija się, stojąc przodem do krawędzi, jednak po wybiciu wykonuje obroty do tyłu.
- tyłem do przodu – zawodnik ustawia się tyłem do krawędzi skoczni. Po wybiciu wykonuje obroty w przeciwnym kierunku, czyli do przodu.
- tyłem w tył – skoczek staje tyłem do krawędzi skoczni, a po wybiciu wykonuje obroty również do tyłu.
- śruba – śrubą nazywany jest skok z dowolnej pozycji, w którym zawodnik obraca się wokół własnej osi.
- ze stania na rękach (wykonywane tylko z wieży) – skoczek staje na krawędzi wieży na rękach w pozycji łamanej, kucznej lub wyprostowanej, po czym wybija się i wykonuje wybraną kombinację obrotów.
Wymiary basenu do skoków do wody
Sięgające 10 m wysokości platformy wieży, do oddania bezpiecznych skoków, wymagają specjalnych warunków. Baseny, do których wykonuje się sportowe skoki do wody, mają większą głębokość, niż pozostałe baseny pływackie. Minimalna głębokość basenu dla 10-metrowej wieży wynosi 5 metrów, a dla platformy położonej na wysokości 5 m oraz trampoliny na 3 m, ustalona przepisami głębokość wynosi 4 m. Niektóre profesjonalne baseny mogą być głębsze. Najgłębszy basen do skoków do wody znajduje się w Sheffield (Ponds Forge International Sports Centre) i ma 5,85 m głębokości.
Dno basenu położone 5 metrów poniżej tafli wody ma zapewnić skoczkom bezpieczeństwo i ogranicza ryzyko uderzenie w nie, nawet podczas skoków z najwyższego poziomu wierzy. Zawodnicy zazwyczaj nie osiągają dna – po wejściu do wody, z uwagi na obrotowy ruch wykonywany w trakcie lotu, wyhamowują ok. 2,5 m pod powierzchnią.
W jaki sposób oceniane są skoki do wody?
Skoki do wody to dyscyplina, w której o pozycji na podium decydują oceny sędziowskie. Oceniane podlega cały przebieg skoku – od pozycji wyjściowej, przez wybicie, lot, a na wejściu do wody kończąc.
Na igrzyskach olimpijskich skoki indywidualne oceniane są przez 7 sędziów, a skoki w duecie przez 11. Sędziowie za skok przyznają od 0 do 10 punktów (mają możliwość przyznania połowy punktu). W skokach indywidualnych do oceny zawodnika uwzględniane są 3 środkowe oceny – odrzucane są dwie najwyższe i najniższe.
Bardziej skomplikowany jest system oceniania skoków zespołowych. 6 z 11 sędziów ocenia indywidualne wykonanie zawodnika (po 3 na członka zespołu), a pozostałych 5 sędziów ocenia synchronizację drużyny. Z ocen zespołów sędziowskich odrzucane są najwyższe i najniższe oceny, a wartości środkowe – łącznie 5 – uwzględniane są do całkowitej oceny występu.
Wynik to suma punktów sędziów przemnożona przez współczynnik trudności, który przypisany jest do każdego rodzaju skoku oraz ewolucji, które w trakcie lotu wykonają skoczkowie.
Fazy skoków do wody podlegające ocenie
Sędziowie skoków do wody mają jedynie moment na to, żeby poddać ocenie wszystkie fazy skoku. Na co muszą zwracać uwagę sędziowie podczas występu skoczka?
Pierwszym z elementów jest pozycja wyjściowa. Rozpoczyna się ona w momencie, w którym zawodnik stanie na końcu wieży lub trampoliny wyprostowany, z uniesioną głową i prostymi ramionami ustawionymi w wybranym przez skoczka kierunku.
Kolejnym elementem jest wyskok. W przypadku skoków z miejsca faza ta rozpoczyna się w momencie, w którym ręce zawodnika zmienią pozycję w stosunku do tej z pozycji wyjściowej. Skoczek może również wykonać skok z rozbiegiem. W tym przypadku oceniane jest to, czy pierwsze wybicie w trakcie rozbiegu nastąpiło z jednej nogi, a następnie czy dwie stopy dotknęły końca trampoliny jednocześnie.
Następnym elementem jest lot. Tutaj poza trudnością i poprawnością wykonywanych ewolucji, oceniana jest także linia lotu oraz odległość od końca miejsca wybicia. Ocenie podlega także pozycja i naprężenie ciała oraz estetyka ruchu.
Ostatnim z ocenianych elementów jest wejście do wody, które powinno być czyste i nie powodować jej rozprysku. Zawodnik powinien wylądować “na głowę” z rękami wyprostowanymi nad nią. Jego dłonie, głowa, korpus oraz nogi powinny tworzyć jedną linię, a idealne wejście do wody powinno być pod kątem prostym.
Ekstremalne skoki do wody
Jak w każdym sporcie, tak i w skokach do wody znajdują się śmiałkowie, dla których normalna forma rywalizacji nie jest wystarczająca. Przekraczają oni kolejne granice, skacząc z coraz większych wysokości – klifów, skarp, specjalnych wysokich platform, mostów, itp.
Cliff diving (skoki z klifu/skarpy) nazywane są najstarszym sportem ekstremalnym. Ich historia sięgać może ok. 470 p.n.e. – na ten rok datowany jest fresk znaleziony w grobowcu we włoskiej miejscowości Paestum, na którym uwieczniono osobę skaczącą na główkę z wysokości.
Dziś nie skacze się bezpośrednio ze skał, ponieważ nierówne i niestabilne podłoże może przeszkodzić w oddaniu bezpiecznego i pełnowartościowego skoku. Zamiast tego, na ustalonej wysokości – najczęściej jest to 27 m – buduje się platformę, z której zawodnicy oddają skoki.
Sama zasada skoków odpowiada tym, wykonywanym z niższych “olimpijskich” wysokości. Zawodnicy muszą nie tylko oddać poprawny skok, ale też wykonać w trakcie różne akrobacje, które podlegają ocenie. Z uwagi na wysokość, ląduje się przede wszystkim na nogi, z w pełni wyprostowanym ciałem. Inne ułożenie może grozić poważnymi konsekwencjami, ponieważ zawodnicy skaczący z 27 metrów, uderzają w taflę wody z prędkością dochodzącą 85 km/h.
Dødsing – na przekór zasadom
Dødsing to wywodzący się z Norwegii sport, który przeczy wszystkim zasadom znanym z tradycyjnych skoków do wody. Ich historia rozpoczyna się w drugiej połowie XX w. na jednym z basenów w Oslo, gdzie grupa młodzieży skakała do wody z 10-metrowej platformy. Tym, co wyróżniało ich skoki, był fakt, że przy ich wykonywaniu nie liczyła się technika, a spektakularność.
Dziś dødsing to bardzo popularna w Norwegii konkurencja, która jest nie tylko chętnie uprawiana, ale przede wszystkim oglądana. Wróćmy jednak do zasad. W tej dyscyplinie poprawnie wykonane skoki i idealne wejście do wody, które mogą znać fani “olimpijskiej” wersji sportu są niepożądane.
Liczy się jak największy plusk i rozbryzg wody. Jak to osiągnąć? Wykonując skok na tzw “deskę”, czyli ciałem równolegle do powierzchni wody. Takie lądowanie może być jednak bolesne – zwłaszcza z wysokości 10 m, dlatego tuż przed wejściem do wody zawodnicy zginają ciało tak, żeby zamortyzować upadek rękami i nogami.
To jeszcze warto wiedzieć o skokach do wody
- Podczas debiutu skoków do wody na Igrzyskach Olimpijskich w 1904 r. jedną z konkurencji był skok w dal ze słupka startowego. Konkurencja polegała na wskoczeniu do basenu, a następnie przepłynięciu pod wodą jak najdalszej odległości jedynie dzięki sile rozpędu. Igrzyska w St. Louis były jedynymi, na których rozegrano tę konkurencję.
- W 2015 r. Laso Schaller ustanowił nowy rekord świata. Skoczek oddał skok z wysokości 58,8 m. Cały wyczyn zarejestrowały kamery – również umocowane na jego kasku. Schaller wbił się w taflę wody z prędkością wynoszącą 123 km/h.
- 58,28 m wynosi wysokość, z której wykonano poprzedni najwyższy skok do wody. Wyczyn na swoim koncie zapisał pochodzący z Czech kaskader – Rudolf Bok, który w 1999 r. skoczył do wody z wysokiego mostu.
- Z wysokością ok. 52,43 m wcześniejszy rekord ustanowił Amerykanin Rick Charls. W odróżnieniu od Schallera i Boka nie skakał on w kombinezonie, a jedynie w kąpielówkach. W trakcie loty wykonał również dwa obroty ciała.
- Gęstość wody jest 1000-krotnie większa od gęstości powietrza, dlatego przy zetknięciu skoczka z powierzchnią wody na ciało oddziałuje duża przeciążenie – w przypadku skoków z klifów dochodzące nawet do 10G.
Czy Polacy zdobyli medale olimpijskie w skokach do wody?
Niestety, reprezentanci Polski jak do tej pory, nie zdobyli żadnego medalu olimpijskiego w skokach do wody. Ponad 100 lat temu udało się to jednak zawodnikowi z polskimi korzeniami. Jerzy Gajdzik (George William Gaidzik), to syn polskich emigrantów, który urodził się w Stanach Zjednoczonych w 1885 r. Skoczek reprezentujący barwy USA pojechał na Igrzyska Olimpijskie w Londynie (1908 r.), na których wystąpił w dwóch konkurencjach – skokach z 3-metrowej trampoliny i z 10-metrowej wieży. W pierwszej konkurencji zajął trzecie miejsce (ex aequo z Gottlobem Walzem.
Brązowy medal Gaidzika to pierwszy, jaki na igrzyskach olimpijskich zdobyli zawodnicy polskiego pochodzenia reprezentujący inny kraj.
Medale sportowe
Medale biegowe
Medale okolicznościowe
- Emerytura za medal olimpijski – komu przysługuje i ile wynosi? - 7 sierpnia 2024
- Biegi ekstremalne – poznaj mordercze biegi z przeszkodami - 25 czerwca 2024
- Biegi z przeszkodami – coś dla prawdziwych twardzieli - 13 czerwca 2024