Łucznictwo sportowe – czym jest ta dyscyplina?

Łucznictwo znane jest człowiekowi od zarania dziejów. Łuk, już w czasach pierwotnych wykorzystywany był do polowań. To także jedna z najstarszych broni miotających wynalezionych przez człowieka. Dziś łucznictwo to przede wszystkim rekreacja lub – jak w przypadku łucznictwa sportowego – rywalizacja.

Powstanie pierwszych łuków datuje się na ok. 30 tys. lat p. n. e. Wykorzystywano je przede wszystkim do polowań lub obrony przed drapieżnikami. Prehistoryczne łuki były nie tylko jedną z pierwszych broni miotających, ale też pierwszym narzędziem, które magazynowało i wykorzystywało do swojego działania energię mechaniczną.

Budowa łuku i zasada jego działania

Każdy łuk, niezależnie od przeznaczenia (rekreacja, łucznictwo sportowe, polowania) musi składać się z kilku podstawowych elementów. Obowiązkowe to łęczysko oraz cięciwa.

Pierwszy element powinien być wykonany z wytrzymałego, sprężystego materiału. Przyjmuje najczęściej postać długiej listwy, pręta lub uformowanego kawałka drewna lub sklejki. To właśnie łęczysko służy do gromadzenia energii i to ono odpowiada za miotanie strzał.

Nim przejdziemy, do drugiego z elementów warto wspomnieć o majdanie. Majdan znajduje się w łęczysku. Stanowi jego fragment, który służy do trzymania łuku i celowania strzałą przed jej wypuszczeniem. Majdan dawniej stanowił integralną część całego łęczyska, jednak dziś, coraz częściej wykonywany jest oddzielnie, z bardziej wytrzymałych materiałów, a dopiero do jego końców wczepiane są ramiona.

Oba końca ramion łączy cięciwa. Jej rola jest znamienna. Naciągając cięciwę napinamy ramiona łuku, a puszczając, zwalniamy zgromadzoną w nich energię mechaniczną, która wystrzeliwuje strzałę z ogromną, dochodzącą nawet do ok. 200 km/h prędkością!

Łucznictwo – znaczenie w walce

Skuteczność łuków i jej przydatność w walce dostrzeżono już w starożytności. Pierwsze oddziały łuczników do swoich armii włączali starożytni Egipcjanie, już ok. 2000 lat p. n. e. Świadczą o tym m. in. hieroglify i inne zapiski historyczne. Łucznik razem z woźnicą tworzył załogę rydwanu, którym ruszał do walki.

Łuki wykorzystywane były również później, m. in. przez Wikingów, japońskich samurajów oraz w armiach europejskich mocarstw. O sile jednostek łuczniczych – zarówno pieszych, jak i konnych – niejednokrotnie można było przekonać się w walce. Ich szybkostrzelność dawała przewagę nad oddziałami wyposażonymi w kusze. Łucznicy mogli także atakować wroga zza linii obrony, pozostając poza zasięgiem przeciwnika.

Zmierzch łucznictwa w armiach nadszedł wraz z rozwojem broni palnej. Dziś, pod względem militarnym łucznictwo nie ma praktycznie żadnego znaczenia. Tradycyjna forma wykorzystywana jest przez różnego rodzaju grupy rekonstrukcyjne lub rekreacyjnie. W niektórych państwach dozwolone jest także używanie łuków do polowań. Najczęściej jednak uprawiane jest łucznictwo sportowe.

Łucznictwo sportowe

Duże umiejętności, siła, sprawność i celność wymagane do skutecznego posługiwania się łukiem sprawiły, że łucznictwo nie poszło w zapomnienie, a stało się jedną z dyscyplin sportu. Łucznictwo sportowe na igrzyskach olimpijskich zadebiutowało już w 1900 roku w Paryżu i pojawiało się na nich – z przerwą w 1912 roku – do 1920 roku. Kolejny raz w na liście olimpijskich dyscyplin łucznictwo sportowe pojawiło się w 1972 roku i obecne jest na niej do dziś.

Przerwa pomiędzy 1920 a 1972 rokiem nie oznaczała braku zainteresowania dyscypliną. Wręcz przeciwnie, był to okres prawdziwego rozwoju łucznictwa sportowego – również w Polsce. Już w 1927 roku powstał Polski Związek Łuczników, którego starania doprowadziły do popularyzacji dyscypliny m. in. wśród uczniów szkół średnich. To właśnie w Polsce, odbyły się również pierwsze Mistrzostwa Świata (Lwów, 1931 r.) i to Polak – Michał Sawicki – zdobył na nich pierwszy tytuł.

Pod koniec I Mistrzostw Świata (4 września), Polski Związek Łuczników wraz z kilkoma innymi stowarzyszeniami reprezentującymi Węgry, Czechosłowację, Włochy, Francję, Szwecję i Stany Zjednoczone utworzył Międzynarodową Federację Łuczniczą, która objęła pieczę nad rozwojem łucznictwa sportowego na świecie, i która działa do dziś.

Konkurencje w łucznictwie sportowym

Rozwój dyscypliny na przestrzeni lat wpłynął także na powstanie różnego rodzaju konkurencji. Główny podział łucznictwa sportowego to łucznictwo tarczowe, łucznictwo polowe i strzelanie na odległość. Pierwsze z wymienionych – łucznictwo tarczowe – jest zarazem najpopularniejszą z dyscyplin, rozgrywaną również na igrzyskach olimpijskich.

Łucznictwo tarczowe polega na strzelaniu do 1,22 m tarczy z różnych odległości (sięgających 90 m), które zależą od płci oraz kategorii wiekowej. Zawody mogą być rozgrywane zarówno na otwartym torze, jak i na hali. Różniącą się nieznacznie zasadami jest odmiana łucznictwa tarczowego skierowana do zawodników z niepełnosprawnościami, która znajduje się m. in. w programie igrzysk paraolimpijskich.

Kolejna z dyscyplin to łucznictwo polowe. Ta odmiana porównywalna jest do golfa. Zawodnicy muszą trafić do celu, który znajduje się w zróżnicowanym terenie. Poza precyzją, dyscyplina ta sprawdza ich umiejętność oceny odległości, adaptacji strzału do różnicy w poziomie terenu, itp.

Odmianą łucznictwa sportowego jest także łucznictwo 3D. Podobnie, jak w przypadku polowego, zawodnicy strzelają do celów rozsianych po zróżnicowanym terenie. Nie są nimi jednak tarcze, a trójwymiarowe sylwetki, np. zwierząt.

Strzelanie na odległość i do celu to dwie z dyscyplin, w których sprawdzane są umiejętności łucznicze prowadzące do oddania jak najdłuższych lub najdłuższych i najbardziej celnych strzałów. Ułożone na ziemi cele lub progi dystansów oddalone są nierzadko nawet o ponad 150 metrów od zawodnika.

Łucznictwo biegowe i biathlonowe to ostatnie z możliwych do uprawiania dyscyplin łucznictwa sportowego. Rywalizujący ze sobą zawodnicy biorą udział w wyścigu – biegnąc lub jadąc na nartach, a w wyznaczonych punktach muszą oddać strzały z łuku do tarczy.

Rodzaje łuków wykorzystywanych w łucznictwie sportowym

Poza różnymi dyscyplinami, różnią się także łuki, których mogą używać zawodnicy. Łuk klasyczny, nazywany również olimpijskim, to najpopularniejszy łuk sportowy. Posiada pojedynczą cięciwę rozpiętą między ramionami i klasyczny majdan, w którym strzała nie może przechodzić przez jego środek. W łuku klasycznym cięciwa naciągana i zwalniana jest tradycyjnie, przy użyciu palców.

Łuk bloczkowy to bardziej zaawansowana konstrukcja, w której naciąg ułatwia system krążków i krzywek. Umożliwia on osiągnięcie znacznie wyższych wartości naciągu. W przypadku łuków bloczkowych cięciwa poza palcami, może być zwalniana również za pomocą spustu.

Łuk standardowy to jeden z najprostszy z łuków. Nie może posiadać żadnych podstawek pod strzały, a jego celownik nie może posiadać zębatek i innego rodzaju mikroregulacji. Nie można w nim również stosować urządzeń optycznych – lornetek, teleskopów itp.

Ostatnim z łuków jest tzw. barebow, łuk goły. W jego przypadku konstrukcja pozbawiona jest jakichkolwiek akcesoriów. Nie dopuszcza się również żadnych oznaczeń, dzięki którym celowanie byłoby prostsze. Łuk goły może mieć wyłącznie podstawki pod strzałę i tzw. button – punkt docisku pozwalający osiągnąć optymalny lot strzały.

Sukcesy Polaków w łucznictwie sportowym

Choć historia łucznictwa sportowego mocno związana jest z Polską, to nasz kraj nie może pochwalić się dużą kolekcją medali olimpijskich zdobytych w tej dyscyplinie. Do tej pory udało się to jedynie dwukrotnie. Oba medale zdobyte zostały przez reprezentantki naszego kraju.

Pierwszy z nich, na nasze konto zapisała Irena Szydłowska, która zdobyła srebrny medal podczas XX Igrzysk Olimpijskich w Monachium w 1972 r. Na kolejny medal (a właściwie 3) polscy kibice musieli czekać aż do XXVI Igrzysk Olimpijskich w Atlancie (1996 r.). Brązowy medal w łucznictwie zdobyła wtedy drużyna złożona z Iwony Dzięcioł, Katarzyny Klaty i Joanny Nowickiej.

Zdecydowanie lepiej wyglądają występy naszych reprezentantów na mistrzostwach świata. W klasyfikacji medalowej nasz kraj jest na wysokiej, 4 pozycji i ma na swoim koncie 44 medale – 17 złotych, 15 srebrnych i 12 złotych.

Medalami zdobytymi dla Polski mogą się pochwalić również zawodnicy reprezentujący nas na igrzyskach paraolimpijskich. Pierwszy z nich – srebrny – zdobyty został już w 1980 roku przez Ewę Kwiecińską, podczas debiutu naszych reprezentantów w tej dyscyplinie.

MCC Medale – producent trofeów sportowych

Organizujesz zawody łucznicze lub inne wydarzenie sportowe i potrzebujesz medali dla zawodników? Wybierz ofertę MCC Medale! Nasza odlewnia specjalizuje się w produkcji trofeów sportowych na zamówienie. W naszej ofercie znajdziesz medale sportowe oraz statuetki, a także inne odlewy artystyczne – medale okolicznościowe, pamiątkowe monety, pinsy, breloki, nieśmiertelniki, ordery i odznaczenia.

Każdego roku realizujemy tysiące zamówień dla klientów z Polski i całego świata. Współpracujemy z czołowymi organizatorami zawodów sportowych – w tym z Polskim Związkiem Lekkiej Atletyki, Polskim Związkiem Łyżwiarstwa Szybkiego i Polskim Związkiem Kajakowym.

Wyróżnia nas szybki czas produkcji – wynoszący minimum 14 dni roboczych oraz niski nakład minimalny wymagany do realizacji zamówienia – jedynie 30 sztuk! Nasi klienci mogą liczyć na pełne zaangażowanie naszych pracowników oraz wsparcie na każdym etapie produkcji – w tym na darmowy projekt wraz z wizualizacją umożliwiającą zobaczenie gotowego produktu przed rozpoczęciem zlecenia.