Parkour – co to za sport i na czym polega?

Dziś parkour to sport, który nie jest już nie tylko niespotykaną nowością, ale też nie budzi tak wielu negatywnych emocji. Początkowo był on bowiem uprawiany przede wszystkim na ulicach i – tak jak deskorolkarstwo czy BMX – utożsamiano go z chuligańskimi wybrykami, a uprawiającą go młodzież ścigano m.in. za niszczenie mienia. Wraz z rozwojem sportu powstawało wiele miejsc, stworzonych z myślą o parkourze, w których można go nie tylko ćwiczyć, ale też robić to w o wiele bezpieczniejszych warunkach.

Czym jest parkour?

Parkour to dyscyplina, za którą stoi idea przemieszczania się w sposób najbardziej efektywny. Jej głównym założeniem jest pozostawanie w ruchu, płynność oraz sprawność poruszania. Przeszkody – zarówno naturalne, jak i urbanistyczne – w parkourze nie są tak naprawdę przeszkodami, a elementami, które mogą pomóc dotrzeć do celu bez wytracenia prędkości oraz utraty siły. Osoby uprawiające parkour optymalizują trasę z punktu A do B, wykorzystując do tego skoki, zeskoki czy elementy wspinaczki.

Kto stworzył parkour i gdzie powstał sport?

Parkour to sport, który zrodził się we Francji, a za jego ojca uważany jest David Belle – francuski aktor, którego widzowie zobaczyć mogą m.in. w Femme fatale Briana de Palmy. Aktor i sportowiec jako pierwszy zaczął propagować ideę parkouru. Niewiele zabrakło do jego występu we wspomnianym już filmie Yamakasi, jednak plotki głoszą, że Belle nie dogadywał się za dobrze z pozostałymi aktorami, których wdrażał w tajniki sztuki na potrzeby powstającej produkcji.

Kim jest traceur?

Traceur i traceuse to wywodzące się z j. francuskiego (tracer – poruszać się bardzo szybko) pojęcia, którymi określa się – odpowiednio – mężczyznę i kobietę uprawiających parkour. Oba określenia doczekały się również polskich form – traser i traserka.

Czy parkour jest legalny?

M.in. przez film Yamakasi, w którym grupa młodych znajomych w dość szemrany sposób – włamując się i okradając bogatych – wykorzystuje swoje parkourowe umiejętności do zbierania środków na leczenie nastolatka, do sportu przylgnęła negatywna “łatka”. Początkowo, głównie z braków profesjonalnych miejsc, w których można było ćwiczyć, swoje umiejętności traserzy podnosili w przestrzeni miejskiej – niejednokrotnie na terenach prywatnych, posesjach i budynkach, których właściciele nie wyrazili na to zgody.

Ich zachowania bardzo często wiązały się z łamaniem prawa, jednak sam parkour nie jest nielegalny. Nie ma żadnych przepisów, zakazujących jego uprawiania. Zawodników po prostu obowiązują te, które obowiązują wszystkich innych – m.in. zakaz niszczenia mienia czy zakaz zakłócania porządku publicznego. By mieć pewność, że uprawiając parkour, nie łamiemy prawa, najlepiej trenować w miejscach stworzonych specjalnie do tego.

Czy parkour jest bezpieczny?

Ci, którzy myślą o parkourze jako potencjalnym sporcie, który mogliby uprawiać, z pewnością zastanawiają się, czy parkour jest bezpieczny. Trzeba wiedzieć, że bezpieczeństwo zależy przede wszystkim od samego traceura i tego, jak dostosuje skalę trudności przeszkód i pomysłu na ich pokonanie do swoich umiejętności.

Kolejnym aspektem jest zadbanie o bezpieczeństwo otoczenia – sprawdzenie, czy przeszkoda, którą chcemy pokonać, jest stabilna, czy za murkiem nie ma dużej przepaści lub ruchliwej drogi.

Bezpieczeństwo parkouru poprawia także zwracanie uwagi na innych – przechodniów, rowerzystów, zwierzęta.

Od czego zacząć naukę parkour?

Parkour to aktywność dla każdego niezależnie od wieku. Nim jednak rozpocznie się treningi, warto zadbać o ogólną kondycję. Zrzucenie kilku kilogramów z pewnością ułatwi sprawę i pozwoli wstępnie przygotować się do wysiłku. Jogging lub jazda na rowerze rozwiną kondycję i wytrzymałość. Warto też zacząć regularne treningi na siłowni w celu poprawy siły rąk, stabilności korpusu i ogólnego rozwoju fizycznego.

Z takimi podstawami można rozpocząć naukę parkour. Nie warto jednak od razu rzucać się na głęboką wodę i próbować odwzorowywać figury, wykonywane przez bardziej zaawansowanych zawodników. Zacząć należy od podstawowych ćwiczeń, a następnie – z czasem – łączyć je w całe sekwencje ruchów.

Podstawowe techniki

Skoki to nieodłączny element parkouru, dlatego jedną z podstaw jest opanowanie technik lądowania:

• żabka – przy lądowaniu podpieramy się dwoma wyciągniętymi do przodu rękoma niczym lądująca ze skoku żaba,
• do wykroku – po skoku i oparciu się o przeszkodę, lądujemy jedną nogą do przodu i kontynuujemy bieg,
• do rolla – po wylądowaniu wykonujemy przewrót w przód przez bark,
• lądowanie precyzyjne – celem tej techniki jest ćwiczenie precyzji i równowagi. Po wylądowaniu należy zatrzymać się w miejscu i wyprostować pozycję ciała.

Kolejnym z elementów są techniki przeskoków przez przeszkody, tzw. vaulty:

• safety – podpierając się jedną ręką o przeszkodę, przebiegamy po niej,
• lazy – najpierw na przeszkodzie opieramy jedną rękę, następnie wypychamy nogi do przodu, a w fazie końcowej dokładamy drugą rękę,
• monkey – trudna technika, w której podpieramy się obiema rękami o przeszkodę, a następnie między nimi przerzucamy do przodu podkulone nogi,
• reverse – podpierając się zbliżonymi do siebie dłońmi o przeszkodę, wybijamy się w powietrze i wykonujemy obrót o 360 stopni,
• turn – podobna technika do reverse, jednak po wyskoku wykonujemy jedynie półobrót i lądujemy, trzymając się przeszkody, plecami do wcześniejszego kierunku biegu,
• underbar – technika pokonywania barierek i metalowych poręczy, która polega na złapaniu ich i wyprowadzeniu ciała z nogami do przodu pod nimi,
• kong – technika podobna do monkey służąca do pokonywania dłuższych przeszkód. Po rozbiegu wyskakujemy z rękami do przodu, opieramy je o przeszkodę w końcowej fazie lotu i przeprowadzamy między nimi nogi.

Trenujący parkour muszą poznać również podstawowe techniki wspinania:

• pop – technika, w której dobiegamy do wysokiej ściany, podskakujemy i łapiemy się jej krawędzi, a następnie wciągamy się do góry, pomagając sobie stopami,
• wbitka – podobna technika, która ułatwia wspięcie się na ścianę – w jej wypadku pomagamy sobie, odbijając się stopami od ściany i wyrzucając na przemian jedną i drugą nogę do tyłu.

Ostatnimi z elementów są techniki skakanie między dwoma obiektami:

• gap – technika skoku pomiędzy dwoma obiektami na tej samej wysokości (lub drugi położony niżej), w której lądujemy na nogi, dodając do tego jedną z technik lądowania,
• cat leap – metoda wykorzystywana jest do przeskoku z jednego obiektu na drugi wyższy obiekt. Polega na złapaniu się najpierw jego krawędzi, a następnie zamortyzowaniu siły skoku całym ciałem (np. podciągając delikatnie nogi).

Poza wymienionymi warto też rozpocząć zapoznawanie się z drążkiem – opanować techniki bujania się do przodu i tyłu, obracania oraz zeskoków.

Gdzie trenować?

Swoją przygodę z parkour można zacząć dosłownie wszędzie. Technikę precyzyjnego skoku ćwiczyć można pomiędzy dwoma ustawionymi obok siebie krawężnikami. Również krawężnik, wąski murek lub poręcz można wykorzystać do ćwiczenia równowagi – po prostu chodząc po nich. W celu zwiększenia swojego bezpieczeństwa można udać się do specjalnych parkour parków, które znaleźć można w większości większych miast. Coraz częściej poręcze, na których można ćwiczyć, ustawiane są również jako element miejskich siłowni na otwartym powietrzu.

Nie mniej ważne od tego gdzie, jest to, z kim będziemy trenować. O ile zwiększaniem siły, gibkości oraz równowagi możemy zająć się na własną rękę, tak zapoznanie z technikami parkour oraz tym, jak poprawnie wykonywać poszczególne z nich, lepiej powierzyć bardziej doświadczonym traserom. W Polsce funkcjonuje wiele klubów parkour, w których możemy nauczyć się podstaw i to właśnie tam, powinniśmy skierować swoje pierwsze kroki.

Czy do uprawiania parkour potrzebny jest specjalny sprzęt?

Parkour to otwarty sport, który nie wymaga od nas większej inwestycji w sprzęt. Luźna koszulka i wygodne spodnie to podstawa. Trochę więcej uwagi poświęcić należy obuwiu. Jakie buty do parkour wybrać? Najlepiej takie, które dobrze przylegają do stopy, dzięki czemu będziemy mieć pełną kontrolę nad ich ułożeniem. Z nie za miękką podeszwą, najlepiej płaską i z jednego kawałka gumy. Należy pamiętać też o tym, żeby w trakcie ćwiczeń mieć je dobrze zawiązane.

Parkour jako sport – zalety

Umiejętność pokonania przeszkód stojących nam na drodze do celu to nie jedyna korzyść, którą przyniosą nam treningi parkour. Niesie za sobą również wiele dobrego dla naszego ciała i ducha. Trenowanie pomaga poprawić ogólną sprawność, koordynację oraz siłę mięśni. Przekłada się to na ogólną wydolność naszego ciała.

Uczenie się oraz utrwalanie parkourowych technik, a następnie wykorzystywanie ich w praktyce wpływa też na nasz układ nerwowy – zyskujemy lepszą kontrolę nad ruchami naszego ciała, zwiększa się nasza szybkość i refleks.

Nawet jeśli nie planujesz dłuższej przygody z parkour, warto wdrażać jego elementy podczas uprawiania innych sportów, np. wykonując skoki w trakcie biegania, dodając ćwiczenia na drążku na siłowni czy ćwicząc równowagę podczas spacerów.

Czy parkour i freerunning to to samo?

Dla wielu parkour to sport charakteryzujący się dużą efektownością. Spektakularne śruby, salta i inne akrobacje wykonywane w trakcie biegu, nie są jednak domeną tego sportu. Jak już wspominaliśmy, jego główną ideą jest jak najbardziej efektywne pokonywanie wyznaczonej trasy, a tego rodzaju wizualne ozdobniki do takich nie należą.

Są one jednak charakterystyczne dla freerunningu – sportu, który wyewoluował z parkouru. Celem zawodników uprawiających freerunning jest wykonywanie różnych tricków i robiących wrażenie akrobacji. Optymalna trasa nie jest dla nich priorytetem.

Parkour w Polsce

Nad rozwojem sportu w Polsce czuwa założona w 2014 r. Polska Federacja Parkour i Freerun, w której zrzeszyły się najbardziej aktywne organizacje. Federacja odpowiada za organizację szkoleń oraz rozwój metod treningowych, sprawuje pieczę nad jakością oraz odpowiednim przygotowaniem parkour parków, organizuje oraz patronuje wydarzeniom i zawodom.