Medale i odznaczenia w Polsce – wszystko co warto wiedzieć o odznaczeniach państwowych!
Medale i odznaczenia to nieodzowna forma nagradzania najbardziej zasłużonych. Nic więc dziwnego, że ten sposób wyróżniania znany jest od dawna i pomimo upływu lat, nadal wzbudza respekt i podziw.
Z kart historii – pierwsze polskie medale
Za początek medalierstwa w Polsce uważa się XVI wiek, kiedy to sztuka ta trafiła do nas wraz z falą innych aktywności charakterystycznych dla epoki odrodzenia. Początkowo medale służyły jednak upamiętnianiu wydarzeń i osób, aniżeli jako nagroda. Jedne z pierwszych medali, o których wspominają karty historii Polski to medal przedstawiający królową Bonę, który stworzył na jej zlecenie włoski artysta Jan Maria Padovano (Giovanni Maria Mosca) ok. 1532 roku, czy też medal upamiętniający przyłączenie do Korony Księstwa Oświęcimskiego, który datowany jest na 1563 rok.
Dziś produkcja medali i odznaczeń nie jest zarezerwowana wyłącznie dla rządzących. Może po nie sięgnąć każdy, kto w kawałku metalu chciałby uchwycić ważne chwile. Wystarczy zgłosić się do naszej firmy z pomysłem, który nasi pracownicy przeniosą na gotowy, unikalny projekt dostosowany do potrzeb. Cały proces jest niezwykle prosty, a produkcja trwa zdecydowanie szybciej niż w czasach królowej Bony.
I choć w MCC Medale specjalizujemy się przede wszystkim w produkcji na potrzeby firm, organizacji, samorządów, jednostek publicznych oraz klientów indywidualnych, dla których na zamówienie wykonujemy dowolne medale okolicznościowe, pinsy, medale sportowe, czy też breloczki, tak dzisiaj na blogu poruszymy inny temat. Przyjrzymy się medalom i odznaczeniom państwowym, czyli takim, do których wręczania, jak i otrzymania uprawnieni są nieliczni.
Kto nadaje ordery i odznaczenia w Polsce?
Wyjątkowy charakter wyróżnienia jakim są medale, ordery i inne odznaczenia państwowe sprawia, że ich przyznawanie jest wysoce uregulowane. Jedyną osobą uprawnioną do tego, żeby przyznać medale i odznaczenia w Polsce jest Prezydent, a mówi o tym art. 138 Konstytucji (“Prezydent Rzeczypospolitej nadaje ordery i odznaczenia.”). I o ile Prezydent jest jedyną osobą, która może przyznać medale i odznaczenia w Polsce, tak zrobić to może z własnej inicjatywy lub inicjatywy Prezesa Rady Ministrów, kapituł orderów, ministrów, kierowników urzędów centralnych lub wojewodów.
Kto może dostać medale i odznaczenia w Polsce?
Państwowe odznaczenia mogą trafić do osób, które w wyraźny sposób przyczyniły się chwale i rozwojowi Rzeczypospolitej Polskiej w czasie pokoju lub wojny, na gruncie cywilnym lub wojskowym. Co ważne – medale, ordery i odznaczenia mogą trafić zarówno do obywateli Polski, jak i obcokrajowców za zasługi dla Rzeczypospolitej Polskiej lub jej obywateli oraz w przypadkach, w których występują odpowiednie zwyczaje międzynarodowe.
Rola kapituł
Wspomniane wcześniej kapituły orderów nie tylko stoją na straży honoru orderu, dla którego zostały powołane. Mają one również prawo wyrażać swoje opinie na temat spraw dotyczących danego wyróżnienia. Do zadań kapituły orderu należy m. in. opiniowanie wniosków o nadanie, a także pozbawienie orderu, występowanie do Prezydenta RP z takimi wnioskami. Kapituły mają także prawo do wystąpienia o podjęcie inicjatywy ustawodawczej, jeżeli sprawa dotyczy reprezentowanego przez kapitułę orderu.
Starszeństwo państwowych medali i odznaczeń w Polsce
Starszeństwo, to kolejność wyznaczająca rangę danego odznaczenia. W Polsce najwyższym orderem jest ustanowiony w 1705 roku i odnowiony przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustawą z dnia 4 lutego 1921 r. Order Orła Białego. Kolejny w hierarchii jest Order Wojenny Virtuti Militari (pięcioklasowy) i Order Odrodzenia Polski (pięcioklasowy), a następnie Order Krzyża Wojskowego (trzyklasowy), Order Krzyża Niepodległości (dwuklasowy) oraz Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (pięcioklasowy).
W przypadku państwowych odznaczeń hierarchia przedstawia się następująco: Krzyż Walecznych, Krzyż Wojskowy, Krzyż Zasługi za Dzielność, Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami, Krzyż Wolności i Solidarności, Medal Virtus et Fraternitas (od 14 listopada 2018), Złoty Krzyż Zasługi, Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami, Srebrny Krzyż Zasługi, Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami, Brązowy Krzyż Zasługi, Wojskowy Krzyż Zasługi z Mieczami, Morski Krzyż Zasługi z Mieczami oraz Lotniczy Krzyż Zasługi z Mieczami (które są dla siebie równorzędne), Wojskowy Krzyż Zasługi, Morski Krzyż Zasługi, Lotniczy Krzyż Zasługi (również równorzędne), Medal za Ofiarność i Odwagę, Złoty Medal za Długoletnią Służbę, Srebrny Medal za Długoletnią Służbę, Brązowy Medal za Długoletnią Służbę, Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie, Gwiazdy i Krzyż Zesłańców Sybiru, Krzyż Wschodni, Krzyż Zachodni i Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości.
Jak ustala się starszeństwo medali? Z odpowiedzią przychodzi ustawa, a dokładniej ustawa z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach. W art. 9a. ust. 1, ustawy o orderach i odznaczeniach mowa o tym, że Prezydent w drodze rozporządzenia może określić starszeństwo medali, orderów i odznaczeń wynikające z tradycji narodowych w wyróżnianiu zasług.
Co należy zrobić, żeby otrzymać państwowe odznaczenie?
Wyżej wspomniane zasługi dla Rzeczypospolitej Polskiej, za które przyznawane są medale i odznaczenia to dosyć ogólne pojęcie. Szczegółowo warunki, które musi spełnić osoba, której ma zostać przyznane wyróżnienie określa ustawa o orderach i odznaczeniach.
I tak np. Order Odrodzenia Polski może zostać przyznany za wybitne osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju działalności państwowej i publicznej, szczególne zasługi dla umacniania suwerenności i obronności kraju, szczególne zasługi dla rozwoju gospodarki narodowej, służby publicznej oraz wybitną twórczość naukową, literacką i artystyczną, a także za wybitne zasługi dla rozwoju współpracy Rzeczypospolitej Polskiej z innymi państwami i narodami.
W przypadku odznaczeń wojskowych najczęściej przyznawane one są za zasługi dla obronności lub suwerenności, męstwo wykazane w boju. Przykładowo, Order Krzyża Wojskowego klasy I, czyli Krzyż Wielki Orderu Krzyża Wojskowego może być nadany tylko dowódcy jednostki bojowej za nadzwyczajne czyny bojowe lub wybitną inicjatywę, połączoną z umiejętnym i skutecznym dowodzeniem operacją lub akcją bojową.
Szczegółowe warunki oraz zasady przyznawania poszczególnych wyróżnień określają rozdziały 2 i 3 wymienionej wcześniej ustawy o orderach i odznaczeniach.
Medale i odznaczenia w życiu codziennym
Wizja otrzymania wyróżnienia państwowego z rąk Prezydenta lub uprawnionej do tego osoby może być mobilizująca, jednak procedura, jak i wymagania stawiane przed kandydatami do wyróżnienia są duże. Znacznie łatwiej w codziennym życiu otrzymać medale i odznaczenia pamiątkowe lub okolicznościowe.
Tego typu produkty symbolicznie nawiązują do swoich państwowych odpowiedników, jednak zarówno ich produkcja, jak i warunki ich przyznania leżą w gestii fundatorów. Mogą to być np. branżowe nagrody tworzone na rzecz plebiscytów i konkursów, czy też firmowe pamiątki, którymi pracodawca postanowił wyróżnić swoich pracowników lub partnerów biznesowych. Przykładów na to, jak na co dzień można wykorzystać medale i odznaczenia jest wiele.
Medale i odznaczenia na zamówienie
W MCC Medale specjalizujemy się w produkcji medali, orderów i innych produktów z metalu na zamówienie. Produkujemy również odznaczenia państwowe, jednak w tym przypadku tylko i wyłącznie dla instytucji, które mają prawo do ich wręczania.
Każdego roku realizujemy setki tysięcy odlewów dla klientów z Polski, jak i spoza granic naszego kraju. Wyróżniamy się unikalnymi projektami tworzonymi od podstaw, które dostosujemy do Twoich wymagań, krótkim czasem produkcji oraz najwyższą jakością. Dołącz do grona naszych zadowolonych klientów już teraz. Kliknij przycisk poniżej i dowiedz się więcej o naszej ofercie:
- Zrównoważony rozwój i ekologia w organizacji biegów - 26 marca 2024
- Jak przyciągnąć sponsorów do Twojego biegu? - 26 marca 2024
- Marketing i promocja imprez biegowych: strategie, które działają - 26 marca 2024