MMA – czym są mieszane sztuki walki?
MMA szturmem przedarło się do czołówki i już dawno przestało być “wschodzącą gwiazdą” sportów walki. Gale mieszanych sztuk walki przyciągają uwagę widzów z całego świata, a gaże, które otrzymując biorący w nich udział zawodnicy, potrafią przyprawić o zawroty głowy. Kiedy narodził się fenomen MMA, jaka jest jego historia i co warto wiedzieć o tym sporcie? Czytajcie dalej, żeby się dowiedzieć!
Z tego artykułu dowiesz się:
Nie da się ukryć, że dziś MMA to jeden z najpopularniejszych sportów walk. Gale organizowane przez największe organizacje, oglądane są przez miliony fanów z całego świata. Co wpłynęło na taki sukces mieszanych sztuk walki? Z pewnością dynamika, różnorakie formy ciosów, spektakularne knockouty i techniczne poddania. Z drugiej strony to też brutalność. Nierzadko gladiatorzy walczący w klatce, zapewniają widzom krwawy spektakl – wszystko w ramach z góry ustalonych zasad i przepisów. Biorąc to pod uwagę, ogromna popularność wśród widzów nie powinna dziwić. Sport ten jest też nie tylko chętnie oglądany, ale i uprawiany. Na całym świecie – również w Polsce – jak grzyby po deszczu, wyrastają kolejne akademie uczące MMA.
Czym są mieszane sztuki walki (MMA)?
Mieszane sztuki walki (MMA – mixed martial arts) to młoda dyscyplina sportowa, w której zawodnicy mogą używać do walki wielu technik znanych z innych dyscyplin np. chwytów z judo, dźwigni z ju jitsu, duszeń z brazylijskiego jiu-jitsu, bokserskich ciosów czy widowiskowych kopnięć rodem z tajskiego boksu. Wachlarz technik jest właściwie nieograniczony tak długo, jak nie zagrażają one życiu lub nie powodują poważnych, trwałych obrażeń ciała przeciwnika. Jednym z celów zawodników – poza pokonaniem przeciwnika – jest też dostarczenie jak najlepszego widowiska. M.in. właśnie dlatego MMA tak szybko zyskało popularność wśród fanów sportów walki na całym świecie.
Historia MMA – jak zaczął się boom na mieszane sztuki walki?
Na historię MMA można spojrzeć w dwojaki sposób. W pierwszym sięga się korzeni, a więc pierwowzoru sportu i dyscyplin, które były uprawiane w odległej przeszłości. Druga opcja to spojrzenie na najnowsze wydarzenia, które doprowadziły do tego, że mieszane sztuki walki zajmują dziś tak ważną pozycję wśród sportów walki.
Korzeni MMA można szukać w zamierzchłych czasach. Zawody przypominające swoją formułą MMA, rozgrywane były już na antycznych igrzyskach olimpijskich. Uprawianą wtedy dyscypliną był pankration, połączenie boksu i zapasów, które wywodzi się ze starożytnej Grecji. Tym, co poza sposobem walki łączy antyczny pankration z dzisiejszym MMA, są luźne reguły. Te w starożytnej sztuce walki istniały tylko trzy – zakaz atakowania oczu, zakaz atakowania genitaliów i zakaz gryzienia. Występują one również w MMA.
Współczesna historia mieszanych sztuk walki obejmuje XX i XXI w. W latach 20 ubiegłego wieku w Brazylii organizowano zawody vale tudo. Warto podkreślić, że były to zawody, a nie – błędnie uznawane przez wielu – sztuka walki. Vale tudo tłumaczy się bowiem jako “wszystko można” i bardzo dobrze oddaje charakter ówczesnych gal vale tudo. Reguły, które obowiązywały były zbliżone do reguł pankrationu. Walczono najczęściej na gołe pięści, w walkach bez rund, bez ograniczeń czasowych czy podziału na kategorie wagowe. Podobną formułę miały japońskie zawody kakutougi.
Kolejnym punktem zwrotnym był 1993 r. To właśnie wtedy w amerykańskim Denver odbyły się zawody UFC 1 (Ultimate Fighting Championship). Celem organizatorów była konfrontacja różnych sztuk i stylów walki. Wśród zawodników był m.in. mistrz świata w savate, zawodnik sumo, bokser, zapaśnik, kickbokserzy oraz zawodnik uprawiający brazylijskie jiu-jitsu. Walczono w ośmiokątnej klatce – charakterystycznej dla MMA również dziś. Reguły zabraniały jedynie gryzienia oraz wsadzania palców w oczy. Rozstrzygnąć walkę można było tylko w ringu – poprzez nokaut lub poddanie. Czas nie był liczony, a zawodnicy nie byli oceniani przez sędziów.
Prawdziwy rozkwit mieszanych sztuk walki nastąpił dopiero w XXI w. Przyczyniła się do tego telewizja, która w widowiskowych walkach upatrzyła nowy sport, który zainteresuje masy. Kontrakty podpisane z organizacją UFC i PRIDE FC przez czołowe telewizje rozpowszechniły dyscyplinę wśród międzynarodowej społeczności.
Jakie są podstawowe zasady w MMA?
O części obowiązujących w mieszanych sztukach walki zasad wspomnieliśmy już wcześniej. Warto jednak bliżej przyjrzeć się temu tematowi z uwagi na fakt, że zasady mogą różnić się w zależności od federacji lub organizatora turnieju.
Dozwolona jest walka w stójce oraz w parterze. Zawodnicy mogą wyprowadzać ciosy pięściami, kopać, dusić, zakładać dźwignie lub rzucać przeciwnikami.
Czego nie można robić w MMA?
Zasady zabraniają jednak wykonywania ciosów, które mogą być niebezpieczne dla zdrowia lub życia. By zwiększyć bezpieczeństwo, poszczególne federacje mieszanych sztuk walki wprowadzają dodatkowe obostrzenia. Najczęściej wśród nich są zakazy wkładania palców w oczy, nos czy usta. Zabrania się uderzania w genitalia, bezpośrednio w oczy oraz w krtań. Do chronionych przed ciosami obszarów, należy również kręgosłup.
Wśród pytań, które często padają, jest pytanie o to, czy w MMA można uderzać głową. Ciosy “z główki”, ze względu na ich skuteczność, jak i niebezpieczeństwo, również są zabronione. Kolejnym z pytań zadawanych przez fanów sportów walki jest to, czy można bić w tył głowy w MMA. Tu również odpowiedź jest negatywna – takie ciosy zaliczane są do kategorii ciosów niebezpiecznych dla zdrowia i życia.
Dodatkowymi elementami walki, których w wielu przypadkach nie można robić w MMA, są m.in. dźwignie na kręgosłup, uderzenia łokciami, rzuty, których efektem jest upadek na głowę przeciwnika i kopnięcia w parterze.
Ile trwa walka w MMA?
Podobnie jak w przypadku szczegółowych zasad, tak i w przypadku czasu trwania walki w MMA, wiele do powiedzenia mają poszczególne federacje oraz organizatorzy wydarzeń. Do najczęściej występujących należą walki na dystansie trzech 5-minutowych rund (5 w przypadku walk mistrzowskich).
Z uwagi na charakter dyscypliny, większość walk kończy się jednak przed czasem. Do takiej sytuacji może dojść w czterech przypadkach:
- zawodnik zostaje znokautowany,
- zawodnik doznał kontuzji i poddał walkę,
- sztab lub sam zawodnik poddał walkę z innego powodu,
- walka została przerwana przez sędziego ringowego.
Wyłonienie zwycięzcy poprzez decyzję sędziów
W przypadkach, w których zawodnicy wytrzymają do końca wyznaczonego czasu, o zwycięstwie decydują sędziowie. Ich zespół składa się z trzech członków, którzy oceniają walkę. Decyzja może być jednogłośna, niejednogłośna oraz większościowa.
Decyzja jednogłośna to taka, w której trzech sędziów wskazuje zwycięstwo danego zawodnika. Niejednogłośna – dwóch wskazuje danego zawodnika, a jeden jego przeciwnika. Decyzja większościowa to decyzja, w której dwóch sędziów wskazuje zwycięzcę, a trzeci wskazuje remis.
Remis w MMA jest rzadko spotykany, jednak reguły niektórych organizacji nie wykluczają takiego rozwiązania walki.
Kategorie wagowe w MMA
W celu wyrównania szans zawodników ze względu na ich uwarunkowania fizyczne, w mieszanych sztukach walki wprowadzono kategorie wagowe. Podobnie, jak w przypadku innych zasad, również kategorie wagowe mogą się różnić w zależności od federacji lub organizatora zawodów. W UFC – czołowej organizacji – obowiązują następujące kategorie wagowe mężczyzn:
- musza – do 56,7 kg (od 2011),
- kogucia – do 61,2 kg (od 2010),
- piórkowa – do 65,8 kg (od 2010),
- lekka – do 70,3 kg,
- półśrednia – do 77,1 kg,
- średnia – do 83,9 kg,
- półciężka – do 93 kg,
- ciężka – do 120,2 kg.
Podstawowe chwyty w MMA
Pomieszanie wielu sztuk walki sprawia, że dla niedoświadczonego widza, wyłapanie niuansów wyprowadzanych ciosów i chwytów, może być bardzo trudne. Mimo tego warto znać podstawowe określenia, które mogą padać np. z ust komentatorów.
Gdy mowa o “takedownie”, chodzi o obalenie przeciwnika z pozycji stojącej do pozycji w parterze. “Hammer fist” to ciosy zadawane dołem pięści – tzw. uderzenia młotkowe. “Slamem” określa się widowiskowe uniesienie przeciwnika i rzucenie nim o podłogę.
Sporo ciosów zaczerpnięto z boksu oraz kickboksingu, dlatego oglądając walki, często usłyszeć można o “lewym prostym”, “silnym haku” lub celnym “low kicku”.
“Dźwignią” w MMA określana są chwyty, w których zawodnicy, wykorzystując zasadę dźwigni, wywierają nacisk na stawy przeciwnika, skłaniając go do poddania walki. Duszenie – to jak sama nazwa wskazuje – ma zmusić do poddania poprzez chwyt na szyję.
“Garda” to pozycja obronna, może być utrzymywana zarówno w stójce, jak i w parterze. “Klincz” to zwarcie zawodników. “Dosiadem” określa się sytuację, w której jeden z zawodników siedzi na przeciwniku i ma możliwość zadawania ciosów lub wykonywania chwytów.
Taktyki walki w MMA
Wachlarz ciosów zależy w dużej mierze od przyjętej taktyki walki. Ta uzależniona jest od charakterystyki zawodników i sztuki walki, w której najlepiej się czują. Rozróżnia się kilka podstawowych taktyk.
Taktyka walki w stójce, charakterystyczna jest dla zawodników, których najsilniejszą stroną są celne ciosy i mocne kopnięcia. Przyjęcie takiej taktyki oznacza unikanie obaleń i przeniesienia walki do parteru, a sama walka, przypomina często pojedynki bokserskie lub kickbokserskie.
Taktyka “obal i uderz” przyjmowana jest najczęściej przez zapaśników. Polega na utrzymywaniu walki przez większy czas w stójce, w zwarciu, oraz poszukiwania możliwości powalenia przeciwnika, a następnie zadania silnych ciosów w parterze.
Zawodnicy czujący się dobrze w zakładaniu dźwigni, przyjmują taktykę walki w parterze. Ich celem jest jak najszybsze powalenie przeciwnika w celu uniknięcia jego ciosów w stójce, a następnie podejmowanie próby poddania go poprzez duszenie lub założenie dźwigni.
Największe organizacje MMA
Występy na galach organizowanych przez czołowe organizacje to dla wszystkich zawodników mieszanych sztuk walki marzenie. Wzięcie w nich udziału wiąże się nie tylko z możliwości walki z najlepszymi, ale też z wysokością zarobków – nie tylko z gaży, ale też np. z części przychodów z modelu PPV (pay per view).
Największą i najbardziej rozpoznawalną organizacją MMA jest UFC. Bezpośrednim konkurentem na arenie międzynarodowej jest dla UFC organizacja Bellator. W Polsce dominuję KSW (Konfrontacja Sztuk Walki). Część widowni przyciąga też organizator tzw. freak fightów (walki celebrytów) – Fame MMA.
Polacy w UFC – największe sukcesy
Polska, poza zawodnikami występującymi w rodzimych organizacjach i galach mieszanych sztuk walki, może pochwalić się reprezentantami w UFC.
Pierwszym z zawodników, który pojawił się w oktagonie UFC, był Tomasz Drwal. Łącznie wystąpił on w nim 6 raz. 3 walki rozstrzygnął na swoją korzyść, 3 przegrał. Drugim z Polaków był Maciej Jewtuszko – do UFC trafił w wyniku przejęcia przez organizację innego podmiotu – WEC. Jewtuszko przegrał w swoim debiucie i pożegnał się z UFC.
W 2014 r. w UFC zadebiutowała Joanna Jędrzejczyk, a w marcu kolejnego roku, Polka została pierwszą zawodniczką z Europy (i 3 zawodnikiem), która zdobyła tytuł mistrza UFC w wadze słomkowej. Jędrzejczyk 5-krotnie broniła tytułu, uległa dopiero w 2017 r. w walce z Rose Namajunas. Karierę zakończyła w 2022 r. po przegranej rewanżowej walce z Zhang Weili.
W 2014 r. do organizacji UFC dołączył również Jan Błachowicz. Polak po mieszanym początku kariery w UFC stanął do walki o mistrzowski pas 27 września 2020 r. Pokonał Dominicka Reyesa poprzez techniczny nokaut w drugiej rundzie walki. Błachowicz obronił tytuł mistrza wagi półciężkiej 1 raz. Pas stracił 30 października 2021 r.. Poprzez duszenie pokonał go Brazylijczyk Glover Teixeira. Już 10 grudnia 2022 r. Błachowicz będzie miał szansę ponownie zawalczyć o tytuł mistrza wagi półciężkiej podczas walki wieczoru na gali UFC 282 w Las Vegas.
Medale sportowe
Medale biegowe
Medale okolicznościowe
- Emerytura za medal olimpijski – komu przysługuje i ile wynosi? - 7 sierpnia 2024
- Biegi ekstremalne – poznaj mordercze biegi z przeszkodami - 25 czerwca 2024
- Biegi z przeszkodami – coś dla prawdziwych twardzieli - 13 czerwca 2024