Punktacja w tenisie ziemnym: gem, set, mecz

Zasady tenisa nie są trudne, jednak osoby, które po raz pierwszy oglądają mecz, mogą mieć problem z ich zrozumieniem. Problematyczny jest zwłaszcza jeden z kluczowych elementów tej dyscypliny – unikalny system punktacji, który dla osób postronnych może wydawać się nieco zagmatwany. W naszym artykule postaramy się przybliżyć to zagadnienie i wyjaśnić na tyle, żeby po jego lekturze żaden początkujący fan dyscypliny, wiedział wszystko na temat punktacji w tenisie.

Podstawy punktacji w tenisie ziemnym

W tenisie ziemnym punktacja jest oparta na kilku głównych jednostkach: gemach, punktach w gemach, setach i meczach.

Gemy w tenisie

Podstawową jednostką punktową w tenisie ziemnym są gemy. Zawodnicy rywalizują o wygranie gemów poprzez zdobycie odpowiedniej liczby punktów gemowych lub przewagi nad przeciwnikiem. Zwycięzca gemu zdobywa jeden punkt w rozgrywanym secie.

Punkty w gemach

O zwycięstwie w gemie decydują punkty gemowe. To właśnie one – z uwagi na małą intuicyjność – sprawiają najwięcej problemów ze zrozumieniem. Gdy zawodnik zdobywa pierwszy punkt w gemie, na tablicy wyników nie pojawia się “1” a “15”. Drugi zdobyty punkt to “30”, a trzeci “40”.

Gdy wynik jednego zawodnika w gemie wynosi “40”, mogą rozegrać się dwa scenariusze. W pierwszym wygrywa on kolejny punkt, czym zwycięża całego gema – to sytuacja prostsza. Trudniejsza do zrozumienia jest sytuacja, w której przeciwnik doprowadza do wyniku “40:40”. W tym przypadku mówi się o stanie “deuce”, a zawodnik, który wygra gema, musi zapewnić sobie dwupunktową przewagę nad przeciwnikiem.

Pierwszy punkt po deucie nazywany jest „advantage in” (zawodnik prowadzi), a drugi „advantage out” (zawodnik cofa się). Jeśli zawodnik zdobywa punkt „advantage in”, wygrywa gem.

Sety w tenisie

Kolejnym elementem punktacji w tenisie, który trzeba znać, są sety. To one decydują o tym, kto zwycięży w całym meczu. Do wygrania seta potrzebna jest określona liczba gemów – 6. W setach – tak jak w gemach – obowiązuje zasada dwóch punktów przewagi, dlatego przy wyniku 6:6 rozgrywany jest tie-break, który wyłania zwycięzcę seta.

Punktacja w tie-breaku w tenisie

Tie-break to dodatkowa rozgrywka, która ma wyłonić zwycięzcę seta. Tenisowy tie-break rozgrywa się tak samo jak gema, jednak punkty liczone są w normalny sposób – 1, 2, 3 itd. Zwycięzca tie-breaka musi zdobyć 7 punktów, zachowując przy tym dwupunktową przewagę nad swoim przeciwnikiem.

Mecze w Tenisie

Wygrane w gemach, a następnie w setach przekładają się na szansę zwyciężenia meczu. Większość meczów kończy się w momencie, w którym jeden z zawodników zwycięży w dwóch setach, a więc mogą trwać maksymalnie 3 sety (do wyniku 2:1). Niektóre spotkania mężczyzn na najwyższym poziomie – w turniejach Wielkiego Szlema, Pucharze Davisa czy niektórych turniejach serii Masters – rozgrywa się do trzech wygranych setów, a więc mogą trwać nawet 5 setów (do wyniku 3:2).

Historia punktacji w tenisie

Fragment naszego tekstu poświęcony punktom gemowym z pewnością przyczynił się do powstania w głowach czytelników pytania “skąd taka pokręcona punktacja, dlaczego nie można liczyć normalnie?”. Odpowiedzi należy szukać w przeszłości, sięgając do początków tenisa.

Początkowo używano systemu opartego na zegarze, który miał punkty: 15, 30, 45 i 60 wyznaczone na swojej tarczy. Wskazówką zaznaczano punkty zdobyte przez gracza, jednak problemy rodził punkt “45” – z uwagi na trudność w wyznaczeniu od niego na tarczy zegara dwóch punktów przewagi wymaganych do zwycięstwa w gemie. By uprościć liczenie punktów, 3 punkt przeniesiono na “40”, dzięki czemu 1 punkt przewagi można było wyznaczyć na “50”, a zwycięstwo w gemie na “60”.

Określenia, które mogą wprowadzić zamieszanie

Czasami podczas meczów tenisa pojawiają się określenia, które mogą wzbudzić konsternację. Jednym z nich jest wspomniany już wcześniej “deuce”.

Deuce to sytuacja, w której obaj zawodnicy grają na równi – wynik w gemie wynosi 40:40. Słowo wywodzi się najprawdopodobniej od francuskiego określenia “à deux le jeu”, co tłumaczy się mniej więcej jako “obaj (zawodnicy) grają na równi”.

Drugim określeniem, które pada przy określaniu wyniku, jest “love”. W tym przypadku nie chodzi o “miłość”, która ma zapanować na korcie, a o… zero na tablicy wyników. Określenie to wzięło się najprawdopodobniej od francuskiego słowa “l’oeuf”, które oznacza “jajko” – kształtem przypominające “0”. Francuska wymowa jest bardzo bliska angielskiemu “love”.