Kajakarstwo – co warto wiedzieć o tym sporcie?
Kajakarstwo to dla wielu doskonała forma relaksu. To, co dla wielu jest jedynie wakacyjnym hobby, dla profesjonalistów jest sportem, któremu niejednokrotnie poświęcili całe życie. Czym jest kajakarstwo sportowe, jakie są rodzaje kajakarstwa i czym różni się od wioślarstwa? Na te, jak i wiele innych pytań odpowiemy w tekście, który w całości poświęcimy tej grupie dyscyplin.
Z tego artykułu dowiesz się:
Dla dużej rzeszy Polaków kajakarstwo jest sportem, który z chęcią uprawiają podczas wakacyjnych wypadów. Niemal przy każdym większym, jak i mniejszym akwenie znajdziemy wypożyczalnie, w których bez problemu wynajmiemy kajak dla siebie i całej rodziny.
Coraz popularniejsze stały się też spływy kajakowe. Powolne, krajoznawcze, grupowe wycieczki to doskonała forma na spędzenie weekendu. Możliwość obcowania z naturą, podziwiania często niedostępnych z poziomu gruntu fragmentów rzek, zwierząt w ich naturalnym siedlisku kusi coraz większe rzesze ludzi.
Jednak kajakarstwo to nie tylko rekreacja. Jest to duża grupa dyscyplin, które mogą być uprawiane również w celu sportowej rywalizacji na najwyższym poziomie.
Na czym polega kajakarstwo?
Kajakarstwo to grupa dyscyplin, dlatego każdej z nich przyjrzymy się w dalszej części tekstu. Mają one jednak kilka elementów wspólnych, które są charakterystyczne i odróżniają tę dyscyplinę od wioślarstwa, z którym kajakarstwo jest często mylone.
Przede wszystkim do uprawiania tego sportu wykorzystuje się kajaki lub kanadyjki. Te pierwsze to niewielkie łodzie, w których siedzi się przodem do kierunku płynięcia – i właśnie to najważniejsza różnica między kajakarstwem a wioślarstwem. Kajaki mogą różnić się zarówno kształtem, jak i technologią wykonania. Ich długość może wahać się od ok. 1,7 m (kajaki do rodeo) do nawet 11 m (kajaki czteroosobowe).
Tym, co jest charakterystyczne dla kajakarstwa, jest też wiosło, którego się używa do poruszania łodzią. Nie jest ono przymocowane do pokładu kajaka w żaden sposób. Przez cały czas kajakarz trzyma je w rękach.
Wiosła zanurza się w wodzie na przemian, dzięki czemu kajak płynie prosto. Kajaki nie posiadają sterów, dlatego, żeby zmienić kierunek w trakcie płynięcia do przodu, należy wiosłować mocniej z jednej ze stron.
Kajak a kanadyjka – podstawowe różnice
Kanadyjka to szersza odmiana kajaka, w której pływa się, klęcząc na jednym kolanie na specjalnej podpórce. Kanadyjki mogą być jedno, jak i wieloosobowe. Te do profesjonalnego sportu na wodach stojących są jednak zdecydowanie węższe od kanadyjek rekreacyjnych i najczęściej nie mają pokładu (są otwarte).
W pokład wyposażone są kanadyjki do kajakarstwa górskiego. Ich obsady – jedna lub dwie osoby – nie klęczą też na jednym kolanie, a na dwóch.
Różnica dotyczy również wioseł. W kajakarstwie używa się wiosła z dwoma piórami na obu końcach, natomiast w kanadyjkarstwie z jednym – tzw. pagaja.
Kto steruje w kajaku?
Jednym z często pojawiających się pytań jest to o to, kto steruje w kajaku? Wspomnieliśmy już o tym, że do sterowania kajakiem używa się wiosła. W przypadku kajaków jednoosobowych temat jest wyczerpany – to, gdzie popłynie kajak, zależy wyłącznie od zasiadającej w niej osoby.
W przypadku kajaków dwu- i więcej osobowych sterowanie nie jest już tak oczywiste. Zasada jest taka, że to osoba cięższa i bardziej doświadczona powinna być sternikiem i siedzieć z tyłu. W przypadku podobnej wagi tył kajaku można dociążyć np. ekwipunkiem. Osoba zajmująca tylne miejsce w kajaku ma lepszy widok na kadłub kajaka i szybciej może korygować kierunek jego ruchu.
Rodzaje kajakarstwa
Kajakarstwo dzieli się na kilka rodzajów. Najpopularniejsze jest kajakarstwo klasyczne, nazywane też regatowym lub nizinnym. Popularnością cieszy się też kajakarstwo górskie. Kajak-polo to natomiast gra drużynowa rozgrywana w wodzie. Do sportów kajakowych zaliczane jest także żeglarstwo kajakowe, którego właściwie nie uprawia się w Polsce oraz najmłodsza odmiana kajakarstwa – freestyle.
Kajakarstwo klasyczne
Kajakarstwo klasyczne nazywane kajakarstwem regatowym lub nizinnym to najpowszechniejsza forma kajakowego sportu. Zawody rozgrywane są najczęściej na zamkniętych zbiornikach wodnych lub innych akwenach, charakteryzujących się płaską i spokojną taflą wody.
Zawody klasyczne rozgrywane są zarówno w kajakach, jak i kanadyjkach w takich konkurencjach jak sprint, długi dystans oraz maraton. Sprint kajakarski rozgrywany jest na dystansach 200, 500 i 1000 m. Długi dystans to wyścigi na 2000, 3000 i 5000 m. W maratonie kajakarze mają do pokonania od 10 do nawet 30 km, a trasa wyścigu zbudowana jest tak, że w niektórych punktach muszą oni przenieść swój kajak przez fragment lądu.
Kajakarstwo górskie
W odróżnieniu od nizinnego kajakarstwo górskie uprawia się na górskich rzekach lub na innych, podobnych do rzek wodach – również na torach sztucznych. Wykorzystuje się tutaj mniejsze, a przez to bardziej zwrotne kajaki i kanadyjki.
Zawody w kajakarstwie górskim rozgrywane są indywidualnie oraz w kajakach dwuosobowych. Konkurencjami w tej odmianie sportu jest zjazd, slalom, river runing, freestyle oraz mniej popularny creeking.
Zjazd to wyścig na określonej na rzece lub innym cieku wodnym trasie. Slalom to wyścig, podczas którego należy zaliczyć przejazd przez bramki – błędy są karane. Freestyle to konkurencja, w której zawodnicy wykonują różne akrobacje w kajaku, creeking to spływanie bardzo stromymi rzekami i strumieniami. River running to najmniej sportowa z wymienionych konkurencji – polega po prostu na spływaniu górskimi rzekami.
Kajak-polo – wodny sport drużynowy
Połączeniem sportu zespołowego z pływaniem w kajakach, jest kajak-polo. W tej dyscyplinie sportu dwa pięcioosobowe zespoły wyposażone w małe zwrotne kajaki rywalizują na wyznaczonym, wodnym boisku. Wygrywa drużyna, która w określonym czasie – 2 x 10 minut + 3 minuty przerwy – zdobędzie więcej bramek. Zawodnicy mogą to zrobić rękami lub za pomocą wioseł.
Żeglarstwo kajakowe
W wyniku połączenia kajakarstwa z żeglarstwem powstała nowa dyscyplina – żeglarstwo kajakowe. Do jego uprawiania wykorzystywane są kajaki o specjalnej konstrukcji. Ich najważniejszym elementem jest żagiel, którego powierzchnia sięga 10 metrów kwadratowych. Niemniej ważne jest ruchome siedzisko, którego wysunięcie na boki pomaga tworzyć przeciwwagę dla siły wiatru napierającego na żagiel. Ten rodzaj kajakarstwa nie jest właściwie uprawiany w Polsce.
Freestyle kajakarski
Freestyle – nazywany dawniej rodeo – to dyscyplina, która najczęściej uprawia się na rwących rzekach tworzących fale lub innych ciekach wodnych, na których tworzą się odwoje (lokalne cyrkulacje nurtu). Zawodnicy w określonym czasie przejazdu muszą wykonać różne akrobacje, które oceniane są przez sędziów. Dyscyplinę można uprawiać również na płaskich akwenach, również sztucznych, jednak ta forma jest mniej popularna.
Gdzie odbywają się zawody kajakowe (kajakarstwo klasyczne)?
W Polsce zawody w kajakarstwie klasycznym organizowane są najczęściej w Poznaniu, na terenie tamtejszej Malty. Sezon regatowy pod egidą naszego partnera – Polskiego Związku Kajakowego – w 2023 r. zainaugurują zawody, które odbędą się 15 kwietnia 2023 r.
Poza Poznaniem zawody organizowane są też m.in. w Wałczu, Gryfinie, Wolsztynie, Gorzowie Wielkopolskim, Kaliszu, Bydgoszczy, Kórkniku i krakowskim zalewie Kryspinów.
Na jakich rzekach w Polsce odbywają się zawody w kajakarstwie górskim?
Areną zmagań w kajakarstwie górskim jest najczęściej sztuczny tor znajdujący się w Krakowie. Drugi ze sztucznych torów znajduje się w Drzewicy. Zawody odbywają się też na naturalnych rzekach – m.in. na Dunajcu (Szczawnica, Sromowce Wyżne), Białce, Kamiennej czy Kwisie (Leśna).
Kajakarskie sukcesy Polaków
Partner naszej odlewni – Polski Związek Kajakowy, dla którego dostarczamy medale i inne trofea sportowe, powstał już w 1930 r. (od 1946 r. pod obecną nazwą), i jest odpowiedzialny za rozwój kajakarstwa w Polsce. O tym, jak dobrze radzi sobie ze swoją rolą, mogą świadczyć medale olimpijskie naszych zawodników, którzy na przestrzeni lat zdobyli ich kilkanaście.
Kolekcję medali z igrzysk olimpijskich w kajakarstwie rozpoczęli Stefan Kapłaniak i Władysław Zieliński, którzy zdobyli brąz na Igrzyskach Olimpijskich w 1960 r. w konkurencji dwójek na 1000 m. Z Rzymu brąz przywiozła również Daniela Walkowiak, która rywalizowała w konkursie indywidualnym na 500 m.
Kolejny brąz przyniosły Igrzyska Olimpijskie w Monachium (1972 r.), na których trzecie miejsce na podium w konkurencji dwójek na 1000 m zdobyli Rafał Piszcz i Władysław Szuszkiewicz.
Pierwsze srebrne medale olimpijskie zdobył Jerzy Opara i Andrzej Gronowicz w kanadyjkach dwójek na 500 m na igrzyskach w 1976 r.
Na kolejne sukcesy Polaków przyszło nam czekać aż do 1988 r. Z Seulu nasi reprezentanci przywieźli trzy medale. Srebrny oraz brązowy zdobył Marek Dopierała i Marek Łbik. Pierwszy z nich kanadyjkarze zdobyli na dystansie 500 m, a drugi na 1000 m. Brąz w sprincie na 500 m zdobyła Izabela Dylewska.
Swój sukces Dylewska powtórzyła również w 1992 r. Na Igrzyskach w Barcelonie poza nią sukcesy osiągnęli również Maciej Freimut i Wojciech Kurpiewski (srebrny medal, dwójki 500 m) oraz Grzegorz Kotowicz i Dariusz Białkowski (brązowy medal, dwójki 1000 m).
Ostatni z medali olimpijskich w ubiegłym tysiącleciu – brązowy – zdobył Piotr Markiewicz w sprincie na 500 m podczas Igrzysk Olimpijskich w Atlancie (1996 r.).
Igrzyska w Sydney (2000) to jak do tej pory najbardziej obfite wydarzenie dla polskiego kajakarstwa. Nasi reprezentanci przywieźli z Australii dwa srebrne medale. Krzysztof Kołomański i Michał Staniszewski zdobyli dla Polski pierwszy medal w kajakarstwie górskim, a Paweł Baraszkiewicz i Daniel Jędraszko srebro w kanadyjkach dwójek na 500 m.
Brąz w konkurencji dwójek na 500 m zdobyły Aneta Pastuszka i Beata Sokołowska. Polacy po raz pierwszy zdobyli też medal w konkurencji czwórek. Brąz do kraju przywiozła załoga złożona z Grzegorza Kotowicza, Adama Seroczyńskiego, Dariusza Białkowskiego i Marka Witkowskiego.
Aneta Pastuszka i Beata Sokołowska powtórzyły swój wyczyn cztery lata później. Brąz w tej samej konkurencji zdobyły na Igrzyskach Olimpijskich w 2004 r (Ateny).
Srebrny medal do swojej kolekcji Aneta Pastuszko – a właściwie Konieczna, z uwagi na zmianę nazwiska – dołożyła na Igrzyskach w Pekinie (2008 r.). Tym razem dokonała tego z nową partnerką – Beatą Mikołajczyk.
Beata Mikołajczyk pojawiła się również na Igrzyskach w Londynie (2012 r.) i kolejny raz osiągnęła sukces. Zawodniczka w dwójce, którą tworzyła z Karoliną Nają, zdobyła brąz w swojej koronnej konkurencji – sprincie na 500 m.
Reprezentanci Polski mają na swoim koncie również szereg medali zdobytych na Mistrzostwach Świata i Europy.
Pinsy
Medale sportowe
Breloki
- Emerytura za medal olimpijski – komu przysługuje i ile wynosi? - 7 sierpnia 2024
- Biegi ekstremalne – poznaj mordercze biegi z przeszkodami - 25 czerwca 2024
- Biegi z przeszkodami – coś dla prawdziwych twardzieli - 13 czerwca 2024